Η φάρμα των ζώων

Τώρα βέβαια, όταν σου λένε εσένα ότι θα πας βόλτα σε ζωολογικό κήπο, σκέφτεσαι λεοπαρδάλεις και ελέφαντες και μαϊμούδες και ουρακοτάγκους. Ή ίσως ξινίζεις τα μούτρα σου διότι αντιτίθεται ιδεολογικώς στην αιχμαλωσία των ζώων και βρίσκεις παρωχημένους ή αποκρουστικούς τέτοιους χώρους.

Αλλά ετούτος ο κήπος είναι κάπως διαφορετικός και θα το διαπιστώσεις πολύ σύντομα. Βλέπεις, εδώ φιλοξενούνται κατά βάσει οικόσιτα ζώα -κατσικούλες, κοτούλες, αγελαδίτσες- , ενώ τα ελάχιστα άγρια ζώα ανήκουν αποκλειστικά στην τοπική πανίδα και απολαμβάνουν (σχετικά) μεγάλης ελευθερίας κινήσεων σε χώρους που δεν έχουν καμία σχέση με τα συνήθη κλουβιά που τυχόν έχεις στο μυαλό σου.

Επομένως όχι, τον ελέφαντα δεν θα τον βρεις εδώ. Πρώτον, διότι δεν θα άντεχε το ψύχος και θα τον βρίσκαμε κασάτο την άνοιξη. Δεύτερον, διότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να τον κουβαλήσουμε εδώ, στα όρια του πολικού κύκλου όπου βρισκόμαστε. Και τρίτον και κυριότερο, διότι στη δίκη μας κοινωνία και με τα δικά μας ηθικά στανταρντς, τέτοιες πρακτικές αιχμαλωσίας είναι ανεπίτρεπτες και κατακριτέες.

Βρισκόμαστε στην Ισλανδία. Καλωσήρθες στον ζωολογικό κήπο του Ρέικιαβικ.

Ο κήπος καταλαμβάνει μια αρκετά μεγάλη έκταση, γεγονός που σε εκπλήσσει κάπως, δεδομένου ότι φιλοξενεί πολύ μικρό αριθμό ζώων. 

Όταν συνειδητοποιείς μάλιστα ότι δεν θα δεις και τίποτα που δεν έχεις συναντήσει στη φάρμα της γιαγιάς σου στο χωριό, αρχίζεις κάπως να μετανιώνεις το (τσουχτερό) εισιτήριο που πλήρωσες! Και επανεκτιμάς τη γιαγιά σου και τη φάρμα της.

Με το που μπαίνεις όμως αρχίζεις να καταλαβαίνεις ότι ο χώρος μοιάζει περισσότερο με πάρκο, καθώς διαθέτει μεγάλες καταπράσινες απλωσιές για άραγμα και παιχνίδι. Που σημαίνει πως δεν εξυπηρετεί τόσο την περιέργειά σου να παρατηρήσεις ζώα, όσο τη δυνατότητα απόλαυσης μιας φυσιολατρικής εμπειρίας με την πιο ευρεία έννοια.

Αν ξεπεράσεις λοιπόν τις εσφαλμένες σου προσδοκίες, μπορείς να αφεθείς σε έναν ωραιότατο περίπατο. 

Όπου θα συναντήσεις για παράδειγμα, το αλογάκι.

Θα περάσουν από δίπλα σου οι κοτούλες, οι πάπιες και οι χήνες.

Θα χαζέψεις την αγελάδα.

Θα σε χαζέψει και εκείνη.

Θα δεις σε έναν πολύ μεγάλο χώρο τον Ρούντολφ το ελαφάκι.

Θα διασκεδάσεις με τις βουτιές της φώκιας.

Και το πιο άγριο ζώο που θα συναντήσεις, είναι τούτο το αλεπουδέλι. 

Ακριβώς δίπλα στους χώρους που φιλοξενούνται όλα ετούτα, εκτείνονται οι βοτανικοί κήποι.

Που είναι και αυτοί υποδειγματικά οργανωμένοι και φροντισμένοι.

Κάθεσαι στο εργονομικό παγκάκι και χαίρεσαι με τα χρώματα και τις ευωδιές. 

Στο πλαίσιο της απίθανα ήρεμης, καλοζωισμένης και οργανωμένης καθημερινότητας που απολαμβάνουμε εδώ στην Ισλανδία, θα παρατηρήσεις πως πολλές οικογένειες έρχονται στον κήπο για πικνικ ή απλώς για χαλάρωση.

Τα παιδάκια παίζουν στους πεντακάθαρους και υψηλής αισθητικής παιδότοπους, σκαρφαλώνουν σε ευφάνταστες κατασκευές και συμμετέχουν σε φυσιολατρικές δραστηριότητες που τους δίνουν τη δυνατότητα να εκτιμήσουν το φυσικό περιβάλλον -όπως το να ταϊσουμε τις κοτούλες, να ποτίσουμε τα κατσικάκια, να χτενίσουμε τα πρόβατα και άλλα τέτοια διδακτικά.

Και καθόλου μην το γελάς: ο κήπος αυτός πράγματι καταφέρνει να σου μάθει χρήσιμα πράγματα. Τον σεβασμό και την ευθύνη. Την καλαισθησία και το μέτρο. Μπορεί να σου προσφέρει την πολύτιμη γαλήνη που ίσως και να μην συνειδητοποιείς πόσο πολύ αποστερείσαι και χρειάζεσαι. 

Κάνοντας αυτές τις αναγωγές και συγκρίσεις, σκεφτόμουν πως οι περισσότεροι κήποι που ξεύρω εγώ είναι πολύ πιο άγριοι και αποτρόπαιοι. Με χοίρους που στέκουν στα δυο τους πόδια και μετατρέπονται προθύμως σε δυνάστες. Με φιλότιμα κι εργατικά άλογα που καταλήγουν στα σφαγεία, όταν παύουν να είναι χρήσιμα. Με γελάδες που αρμέγονται ασύστολα. Και με συμφεροντολόγες γάτες που γουργουρίζουν όπου φυσάει ο άνεμος. 

Το ψυχρό αεράκι του Ρέικιαβικ άρχισε να μου ψιθυρίζει στ'αυτί πως ήταν ώρα να πηγαίνω. Φύλαξα μέσα μου τις χαρούμενες φωνές των παιδιών, τ'αρώματα από τα πολύχρωμα λουλούδια, τα βελάσματα από τα κατσικάκια και τα χλιμιντρίσματα των αλόγων καθόπως βόλταραν ανέμελα πάνω στο βελούδινο χορτάρι. Για να'χω υλικά να μονώσω την αθόρυβή μου κατοικία στους τόπους της ανοικονόμητης φασαρίας.