Defying Gravity

Εκατό Χρόνια Μοναξιάς: Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες παραμένει ένας από τους πλέον αγαπημένους μου συγγραφείς. Οι συναρπαστικές του ιστορίες σε ταξιδεύουν σε κόσμους βαθιά λατινοαμερικάνικους, αλλά ταυτόχρονα οικουμενικούς. Η αναζήτηση του βαθύτερου νοήματος που σε άλλα σπουδαία λογοτεχνικά έργα μπορεί να αποτελέσει κοπιώδη άσκηση, στα βιβλία του Μάρκες μετατρέπεται σε ευχάριστο παιχνίδι και λογοτεχνική απόλαυση. Ο μαγικός ρεαλισμός του είναι εξόχως εικονοπλαστικός και άρα προσφέρεται για μεταφορά σε παραστατικές τέχνες (θέατρο, κινηματογράφο). Εντούτοις, η σύνθετη δομή των βιβλίων του και οι πολυπρόσωπες ιστορίες του, καθιστούν το εγχείρημα της μεταφοράς, αρκετά επικίνδυνο. 

Με πολλές επιφυλάξεις λοιπόν, δοκίμασα να δω τα "Εκατό Χρόνια Μοναξιάς" στο Netflix, φοβούμενος ότι θα πρόκειται για μία επιφανειακή προχειρότητα που δεν θα μπορέσει ούτε στο ελάχιστο να αποδώσει τη δύναμη του βιβλίου. Ευτυχώς διαψεύστηκα. Η σκηνοθεσία προσεγγίζει με ευλαβικό σεβασμό το βιβλίο, οι ιστορίες ξετυλίγονται με ρυθμό που σου επιτρέπει να τις παρακολουθήσεις χωρίς να χάνεσαι, ενώ οι ερμηνείες χαρακτηρίζονται από μέτρο και υποδειγματική συνέπεια. Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότες που διάβασα τα "Εκατό Χρόνια Μοναξιάς" (το βιβλίο με είχε συντροφέψει σε κάτι τετράωρες σκοπιές στο στρατό), αλλά παρακολουθώντας την εν λόγω σειρά, θυμήθηκα όλους τους λόγους για τους οποίους με είχε τόσο συναρπάσει η ανάγνωσή του. Αν η σειρά αποτελέσει αφορμή να ανακαλύψουν και νέοι αναγνώστες τα βιβλία του Μάρκες, τότε το κέρδος θα είναι ακόμα μεγαλύτερο. 

Wicked: Τον τελευταίο μήνα, το hype με το Wicked είναι πράγματι εκκωφαντικό: αμέτρητα videos στο TikTok, πολυδάπανη διαφημιστική καμπάνια, αδυσώπητο merchandizing με τα πρόσωπα των δύο πρωταγωνιστριών και βεβαίως, εισπρακτικός θρίαμβος με εκατομμύρια εισιτήρια διεθνώς και θεατές που επιστρέφουν δεύτερη και τρίτη φορά στις αίθουσες για να το ξαναδούν. Είναι όμως δικαιολογημένος όλος αυτός ο ντόρος; Αξίζει πράγματι το Wicked τέτοιας προβολής και λατρείας; 

Κατά τη γνώμη μου, απολύτως ναι. Είχα στ'αλήθεια πολύ καιρό να περάσω τόσο ωραία σε ταινία! Υπέροχες χορογραφίες, εξαιρετικές ερμηνείες (η Cynthia Erivo και η Ariana Grande θα χτυπήσουν σίγουρα υποψηφιότητες για Όσκαρ α' και β' γυναικείου ρόλου) και μία ευφάνταστη σκηνοθεσία που σε οδηγεί με καταιγιστικό ρυθμό από τη μία σκηνή στην επόμενη, χωρίς να σε αφήνει στιγμή να βαρεθείς. Το αποτέλεσμα είναι ένα χορταστικό υπερθέαμα με ανέλπιστο βάθος, που καταφέρνει να συζητήσει πλήθος θεμάτων -όπως ο ανταγωνισμός στις ανθρώπινες σχέσεις, η έπαρση και η απληστία, η αποδοχή της διαφορετικότητας, οι κίνδυνοι που συνδέονται με τον ολοκληρωτισμό- με πρωτότυπο τρόπο. Πέραν και πάνω από όλα τα παραπάνω, η μουσική και τα τραγούδια του Wicked, το κατατάσσουν -θαρρώ- σε ένα από τα κορυφαία κινηματογραφικά μιούζικαλς όλων των εποχών. Αν δεν το έχεις δει, σου συνιστώ να το κάνεις δώρο στον εαυτό σου. Και σπεύσε, ώστε αφενός να είσαι σε θέση να καταλάβεις γιατί θα πάρει τόσα Όσκαρς σε μερικούς μήνες και αφετέρου να είσαι προετοιμασμένος για το δεύτερο μέρος του που θα βγει στις αίθουσες στα τέλη του 2025.

Μα τι καιρός είναι αυτός;

C'est le temps de l'amour

Le temps des copains

Et de l'aventure

Panettone down under

Καθώς δεν αγαπώ τα ξενύχτια και παραμένω αμετανόητος λάτρης του νωρίς (you can easily call me an early bird), έχω εδώ και χρόνια αποφασίσει να αλλάζω χρόνο κάπου ανάμεσα στο time zone της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας. 

Χαζεύοντας λοιπόν -από τηλεοράσεως- τα πυροτεχνήματα στο Σίδνεϋ εκεί κατά τις τρεις το μεσημέρι, αντάλλαξα τις ευχές μου για τη νέα χρονιά και απόλαυσα το έξτρα εορταστικό μου γεύμα. 

Αντί για βασιλόπιτα, κόπηκε φέτος εξαίσιο πανετόνε με καραμελωμένα φουντούκια και σοκολάτα. 

Το οποίο συνοδεύτηκε από θεσπέσια soft cookies με γεύση lotus biscoff και μελομακάρονου. 

Ε λοιπόν ναι, μπορώ να πω ότι το 2025, μου αρέσει ήδη πολύ!

Καλημέρα εικοσιπέντε

Φέτος σκέφτηκα να σου αμπαλάρω τις ευχές μου για τη νέα χρονιά με τραγούδια, χορευτικά, μπαλέτα και γενικώς, να σου σκαρώσω ανάρτηση με αστρονομικό μπάτζετ -δεν θα κάμουμε τσιγκουνιές, μέρες πούναι! Για να μας πάει καλά η νέα χρονιά ντε και να μας βρει χαμογελαστούς και χορτασμένους το εικοσιπέντε! Ανοίγεις τα ηχεία, φοράς την πιο μιούζικαλ διάθεσή σου και φύγαμε!

Χίπικη αισθητική, υπαινικτική διάθεση και αποθέωση της αισιοδοξίας, σε μία έπικ σκηνή του Sweet Charity με τον Σάμι Ντέιβις Τζούνιορ να τραγουδά τον ρυθμό της ζωής. Σε σημείο που αναρωτιέσαι, τί πίνει και δεν μας δίνει! Τώρα εσύ δικαίως θα με ρωτήξεις, πώς γίνεται να βλέπει κανείς τα πράματα θετικά, σε μία πραγματικότητα βουτηγμένη στα λογής λογής βάσανα. Θα σου το θέσω όμως διαφορετικά: σε βοήθησε ποτές σε τίποτα η μίρλα και το μοιρολόι; Άκου λοιπόν τον Σάμι Ντέιβις, κάτι ξέρει παραπάνω! Απλώς ευχήσου του, να μην πέσει σε κανένα αλκοτέστ.

Καλημέρα καινούργια μου αγάπη, καλημέρα καινούργια ζωή. Το τραγούδησε η Βίσση, το υπονόησε η Σκάρλετ Ο'Χάρα, το επιβεβαιώνουν και οι Τζιν Κέλι, Ντέμπι Ρέινολντς και Ντόναλντ Ο΄Κόνορ στο Singing in the Rain. Το κάθε ξημέρωμα είναι μία νέα ευκαιρία. Η κάθε νέα χρονιά είναι ένα σύνολο από δυνατότητες. Κι αν δεν σε πείθει η προτροπή του τραγουδιού, μπορείς έστω να ξεσηκώσεις το χορευτικό και να το επαναλάβεις σπίτι σου. Ειδικά αν θέλεις να μην σου ξαναπεί ποτές καλημέρα η γειτόνισσα από-κάτω.

Όχι, δεν είναι ρεπορτάζ από μποτιλιάρισμα στον Κηφισό, αλλά η εναρκτήρια σκηνή του La La Land. Αν και μεταξύ μας, δεν είναι κακή ιδέα στο επόμενο φρακάρισμα να βγεις να ρίξεις ένα πεντοζάλι, να περάσει λίγο ευχάριστα η ώρα. Θέλει η ζωή και την ελαφράδα της, δεν περνιέται αλλιώς το ποτάμι.

Εξαιρετικά διδακτικό και το "You must try with all of your heart!" που τραγουδάει η Ariana DeBose στο ευφάνταστο και αυτοσαρκαστικό Schmigadoon! Ναι, σε ό,τι κάμεις, πρέπει να αφιερώσεις προσπάθεια. Και να βρεις τρόπο να το αγαπήσεις. Αυτά τα παιδάκια πάντως που χορεύουν στο τέλος του κλιπ, κάποιοι θα τα βρουν χαριτωμένα (η θεία σου, ας πούμε), κάποιοι μάλλον σκιαχτικά. Αν σου χτυπήσει τέτοιο παιδάκι το κουδούνι για να σου πει τα κάλαντα και δεν ανοίξεις, εγώ μια φορά θα σε δικαιολογήσω.

Ας προσθέσουμε στην εξίσωση και λίγο παραμύθι, δεν βαριέσαι; Είναι όμορφη η διαβεβαίωση ενός χάπι εντ. Ενός "ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα". Είναι απόλαυση ο χορός για δύο σε μία γκραντιόζα αίθουσα, υπό το φως των κεριών, των αστεριών και των ονείρων. Είναι διαχρονικά σημαντική η ιστορία της συνάντησης. Των ανθρώπων που υπερβαίνουν τις διαφορές, τους εγωισμούς και τις μικρότητες. Που βρίσκουν τρόπους να κεντήσουν σε ενιαίο καμβά τα διαφορετικά τους αφηγήματα. Νάναι έτσι η χρονιά σου, αναγνώστα. Γιομάτη τέτοιες συναντήσεις.

Δεν ξέρω αν το συνειδητοποίησες, αλλά φάγαμε σχεδόν το πρώτο τεταρτάκι του εικοστού πρώτου αιώνα και επιβιώσαμε από ουκ ολίγα: και έλα μετά πες μου ότι δεν είναι αυτός λόγος για να ξεκινήσεις τις κλακέτες! :)

Καλή σου χρονιά!

Τα Χριστούγεννα του 2024

Καθώς μεγαλώνεις, έχεις την αίσθηση ότι ο χρόνος τρέχει πιο γρήγορα. Αυτή η επιτάχυνση -με την οποία προσπαθώ να συμφιλιωθώ- οφείλεται στο γεγονός ότι κάθε έτος αποτελεί μικρότερο ποσοστό της συνολικής σου ζωής. Ένα έτος για ένα παιδί είναι μια τεράστια περίοδος, ενώ για έναν ενήλικα αποτελεί ολοένα μικρότερο μέρος του συνολικού του βιώματος. 

Επιπλέον, όταν είμαστε παιδιά ή νέοι, τα πάντα είναι πρωτόγνωρα, εξού και οι εμπειρίες τείνουν να μας αποτυπώνονται πιο έντονα. Θυμάσαι ρε παιδί μου επακριβώς τι είχατε φάει σε εκείνο το τραπέζι της θείας σου όταν ήσουν δέκα χρονών, αλλά όσο και να προσπαθείς, αδυνατείς να θυμηθείς τι διάολο έφαγες προχθές και σε πείραξε. Η επαναλαμβανόμενη ρουτίνα και οι κάμποσες υποχρεώσεις της ενήλικης ζωής, σε βυθίζουν όσο μεγαλώνεις σε μία σούπα καθημερινότητας και τρίβεις τα μάτια σου κάθε φορά που βλέπεις την Μαράια Κάρι ντυμένη αγιοβασιλίτσα, αδυνατώντας να πιστέψεις ότι έφθασαν πάλι Χριστούγεννα (και ότι ακόμα της χωράει η στολή). 

Κάθε τέτοια εποχή λοιπόν, δοκιμάζω να επαναλάβω την ίδια άσκηση: να αξιολογήσω τα θετικά και τα αρνητικά της χρονιάς που φεύγει και να επανατοποθετήσω τη ματιά μου στον προοπτικό ορίζοντα. Εν προκειμένω, έκατσα και διάβασα αυτά που είχα γράψει πέρσι και μπορώ να σου κομπάσω ότι σε γενικές γραμμές, έπεσα μέσα -νομίζω μπορείς να διακόψεις τη συνδρομή σου στο "Άστρα κι Όραμα" και να έρχεσαι εφεξής σε εμένα.

Ναι, ήταν μία έντονη χρονιά από όπου κι αν την επιάσεις: σε επίπεδο πολιτικής, οικονομίας, κοινωνίας, τεχνολογίας. Η αλήθεια είναι πως είμαστε τόσο εθισμένοι στην καθημερινή κατανάλωση ειδήσεων που πρέπει να κάμεις αρκετά βήματα πίσω για να αντικρίσεις τη μεγάλη εικόνα και να ξεχωρίσεις γεγονότα που πράγματι έχουν κοσμοϊστορική σημασία από το ακατάσχετο, ανούσιο καθημερινό κουτσομπολιό της ασημαντότητας. 

Τι θα κρατούσα λοιπόν από το 2024; Κατ'αρχάς, την αλματώδη πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης που έχει ήδη φέρει σεισμικές αλλαγές στην εργασία και την καθημερινότητα, αλλά και τα βήματα προς την ανάπτυξη νέας γενιάς αντιβιοτικών ικανών να αντιμετωπίσουν τις πιο ανθεκτικές λοιμώξεις ή την εξέλιξη στα mRNA εμβόλια που υπόσχονται εξατομικευμένες θεραπείες προσαρμοσμένες στο γενετικό προφίλ του εκάστοτε ασθενούς. Όποτε θες να αισθανθείς υπερήφανος για το ανθρώπινο γένος, κοίτα προς την κατεύθυνση της επιστήμης.

Βεβαίως, μιας και μιλάμε για απολογισμό του έτους, οφείλει να κρατήσει κανείς και τις γεωπολιτικές εξελίξεις: η Δύση έχασε έναν πόλεμο (στην Ουκρανία), η Ρωσία βγαίνει κερδισμένη και αποδυναμωμένη ταυτόχρονα (οικονομικά και σε ανθρώπινες απώλειες), η Συρία αντάλλαξε ένα κακό (τον Άσαντ) με ένα άλλο (τους rebranded τζιχαντιστές), το Ισραήλ κατάφερε το μείνει ουσιαστικά ακλώνητο (που του το αναγνωρίζεις ως επιτυχία, δεδομένης της αντίξοης συνθήκης του), η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει απολύτως ανήμπορη να αναστρέψει τη φθίνουσα πορεία της στο διεθνές σκηνικό (σε όρους οικονομίας, ανταγωνιστικότητας και γεωστρατηγικής ισχύος), η Κίνα παρακολουθεί στωικά υπό την ηδονική απόλαυση του πλουτισμού της, η Ινδία ανεβάζει ταχύτητα και ο τραγελαφικός Ντόναλντ επιστρέφει στον Λευκό Οίκο. Το διεθνές σκηνικό έχει αναδιαταχθεί και οι όροι του παιχνιδιού έχουν αλλάξει. Εν πολλοίς, εις βάρος μας εδώ στην Ελλάδα.

Και μιας και φθάσαμε στα δικά μας, ναι, το 2024 υπήρξε μία χρονιά εξελίξεων και ενταύθα. Τα πολιτικά πρόσωπα που κυριάρχησαν την περίοδο της κρίσης έχουν βγει -κατ'εμέ δικαίως και αναμενόμενα- εκτός θέματος, επιδιδώμενα σε τακτικισμούς που οδηγούν σε ακόμα μεγαλύτερη απαξίωση και φθορά τους. Η αδιέξοδη και τόσο επιζήμια αντιπαράθεση μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς που έχει διαχρονικά οδηγήσει τη χώρα σε αλλεπάλληλες ήττες και ματαιώσεις, αφορά πλέον αποκλειστικά τον μικρό, σκληρό πυρήνα των εκατέρωθεν οπαδών τους που εκτονώνονται με διαπρύσιες κατηγορίες, τοξικό λόγο και ειρωνείες στο Twitter και στο Facebook. Αδυνατώντας να καταλάβουν ότι η κοινωνία έχει αναχωρήσει για άλλους προορισμούς (και οι users για το TikTok). 

Παρά την έξοδο από τη μνημονιακή λαίλαπα και το κάποιο συμμάζεμα των δημοσιονομικών, τα προβλήματα παραμένουν μεγάλα: είμαστε συντριπτικά φτωχότεροι, παραμένουμε απερίγραπτα χρεωμένοι, φέρουμε έντονη την κόπωση των απανωτών κρίσεων, συνεχίζουμε να ταλαιπωρούμαστε από τις συστημικές μας καθηλώσεις και αδυνατούμε να συμφωνήσουμε σε βασικές αξιακές σταθερές επί των οποίων θα μπορούσε να οικοδομηθεί (ίσως) ένα πιο λειτουργικό μέλλον με καλύτερους όρους διαβίωσης. 

Μην γελιέσαι με την όψιμη επιστροφή στην κατανάλωση. Ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας λάδωσε το αντεράκι του, αλλά ο κοινωνικός ιστός παραμένει εύθραυστος και ευάλωτος, το πολιτικό όραμα απουσιάζει, η ανομία, η διαφθορά και η παραβατικότητα συνεχίζουν να αλωνίζουν.

Περπατώ στην στολισμένη Αθήνα, λίγες ημέρες πριν έρθει το 2025. Κι έχω πολλούς λόγους να αισθάνομαι ανήσυχος. Διανύουμε μία περίοδο μετασχηματισμών: το παλιό έχει συντριβεί, το καινούργιο δεν έχει πάρει ακόμα οριστικό σχήμα και τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά.

Κι όμως η πόλη είναι πιο στολισμένη από ποτέ. Λίγο η αντιπαράθεση μεταξύ δήμαρχου και περιφερειάρχη για το ποιος θα εορτάσει πανηγυρικότερα (αρκεί μία επίσκεψη στο Πεδίον του Άρεως για να παραδεχτείς ότι τη μάχη του στολισμού κερδίζει μακράν ο περιφερειάρχης), λίγο η έντονη εμπορική κίνηση και τα μυριάδες νέα καταστήματα (κυρίως φαγάδικα) που ξεφυτρώνουν παντού στο κέντρο, σου φτιάχνει τελοσπάντων η διάθεση. 

Στην κοσμοπλημμύρα θα βρεις και αρκετούς τουρίστες που για τα μάτια της Αθήνας έχουν απαρνηθεί Βιέννες και Πράγες μη-χειρότερα! Διότι καλό το γκλουβάιν και το λουκάνικο, αλλά σαν το μελομακάρονο δεν έχει! 

Το οποίο μελομακάρονο κυκλοφορεί πλέον σε διάφορα σχήματα και χρώματα, ενώ στο τσακίρ κέφι, φοράει και μία στρώση σοκολάτα Ντουμπάϊ, έτσι για το νάζι! Δύο κουτιά έχω φάει ως τώρα, για να τα κάψω πρέπει να φθάσω περπατώντας στο Νοβοσιμπίρσκ. Και επειδή το φιλοσόφησα και κατέληξα ότι έτσι κι αλλιώς μέσα στο καταχείμωνο δεν περπατιέται η στέπα της Σιβηρίας, είπα ας πάει και το παλιάμπελο και αγόρασα και τρίτο κουτί. 

Ναι, η ζωή θέλει και καλοπέραση. Με γαστρονομικές απολαύσεις, με ωραίες βόλτες, με δημιουργικές ενασχολήσεις, με ευχάριστες παρέες. 

Με πράγματα που φαίνονται απλά, αλλά είναι πολύτιμα και σημαντικά. Γιατί μέσα από αυτά συλλέγεις εντυπώσεις. Και φρενάρεις κάπως αυτή τη ρημάδα επιτάχυνση του χρόνου. 

Το 2024 υπήρξε μία πολύ γεμάτη χρονιά για μένα. Δούλεψα πολύ (με τιμές που ξεπέρασαν πολλές φορές το "εξοντωτικά πολύ"), κοπίασα για διάφορα πράγματα, κατέβαλα μεγάλη προσπάθεια να ανταποκριθώ σε πλείστες υποχρεώσεις. Αλλά και διάβασα πολύ (αμέτρητες ώρες απολαυστικής μελέτης), ταξίδεψα πολύ (σε καμιά δεκαριά χώρες και σε δύο ηπείρους) και περπάτησα πολύ (πάνω από 4.000 χιλιόμετρα σύμφωνα με το ρολόι μου, άρα το κοντοζυγώνω το Νοβοσιμπίρσκ). Ναι, ο απολογισμός μου είναι θετικός.

Και για το επόμενο έτος; Να είμαστε γνωστικοί κι ανθεκτικοί, θα ευχηθώ. Να προοδεύουμε, να εξελισσόμαστε, να γινόμαστε καλύτεροι. Να μαθαίνουμε από τα λάθη μας και να μην επαναπαυόμαστε στα σωστά μας. Να είμαστε δικαιότεροι. Με τους άλλους και με τον εαυτό μας. Να μην μένουμε στα εύκολα και τα βολικά. Να κοιτάζουμε μακρύτερα και καθαρότερα. Να επιχειρούμε και τα αδύνατα. 

Καλή χρονιά, σου εύχομαι. Κάθε έτος που περνάει, είναι ένα έτος κερδισμένο. Κι αυτό είναι από μόνος του, ένας εξαιρετικός λόγος για να εορτάσει κανείς, έτσι δεν είναι; 

United colors of cake

Όλα για την επιστήμη

Έχεις κλείσει τραπέζι σε γκουρμέ εστιατόριο σε δύο ώρες, αλλά επειδή περπάτησες πάνω-κάτω όλη την παραλία της Λεμεσού, σε έχει πιάσει μία λιγούρα. Λες ας πάρω ένα κατιτίς να μου μετριάσει την πείνα. Εντοπίζεις φούρνο γνωστής κυπριακής αλυσίδας και μπουκάρεις. 

Επειδή η ποικιλία είναι τεράστια και δεν μπορείς να αποφασίσεις, παίρνεις δισκάκι και το γεμίζεις με διάφορα σφολιατοειδή: τυροπιτάκια, φλαούνες, ελιόπιτες, μανιταροπιτάκια, κούπες με κιμά. Ξέρεις καλά ότι το έχεις παρακάνει, αλλά βρίσκεσαι σε στιγμή αδυναμίας. Λίγο πριν φθάσεις στο ταμείο, σκέφτεσαι ότι θέλεις μωρέ και κάτι γλυκό. Βουτάς και μια μεγάλη ταχινόπιτα. Τα καταβροχθίζεις όλα, έχοντας πλήρη συνείδηση ότι θα καταλήξεις να πας χορτάτος στο εστιατόριο. 

Κι αυτό αγαπητά παιδιά μου είναι το λογικό σφάλμα της "γνωσιακής ασυμφωνίας" (cognitive dissonance). 

[Παραδείγματα για το μάθημα, βγαλμένα από τη ζωή.]

Guys & Dolls

Αν έχεις την εντύπωση πως τα μιούζικαλς καθόλου δεν έχουν εξελιχθεί και παραμένουν εγκλωβισμένα σε μία γλυκερή ή παλιακή αισθητική, πέφτεις πολύ έξω. Και μπορεί το είδος να μην είναι ιδιαίτερα αγαπητό στην Ελλάδα, αλλά -ως γνωστόν- το κοινό στα Λονδίνα και στις Νέες Υόρκες συνεχίζει να το αγαπά, να το επιζητά και να το απολαμβάνει. 

Ε λοιπόν πήγα προ καιρού να δω το Guys & Dolls -ένα κλασικό μιούζικαλ που γράφτηκε το 1950- στο Bridge Theater του Λονδίνου. Και σου το ομολογώ ότι μετά από καιρό βγήκα από θεατρική αίθουσα, ουχί απλώς ενθουσιασμένος, αλλά εκστασιασμένος. 

Ειλικρινά, δεν ξεύρω τι να σου πρωτο-επαινέσω. Ας ξεκινήσω με τη σκηνοθεσία: το σκηνικό είναι ένας μεταβαλλόμενος χώρος, που με διαρκείς επεμβάσεις και προσθαφαιρέσεις στοιχείων, σε ταξιδεύει από τους κακόφημους δρόμους του Μανχάταν και τις υπόγειες χαρτοπαικτικές λέσχες μέχρι την εξωτική Αβάνα. 

Το εξαιρετικά ανατρεπτικό είναι ότι πολλοί θεατές στέκονται και κινούνται γύρω ή και πάνω στη σκηνή, συμβάλλοντας στη δυναμική της πλοκής. 

Κάθε αλλαγή σκηνικού δε, είναι τόσο καλοκουρδισμένη και αριστοτεχνικά σχεδιασμένη, που οι περιφερόμενοι θεατές -χωρίς να λάβουν κάποια πολύ τυπική καθοδήγηση- οδηγούνται σχεδόν φυσικά από το ένα σημείο στο άλλο και μετατρέπονται σε οργανικό στοιχείο της παράστασης. 

Και βεβαίως, μιλάμε για ένα εξαιρετικά ταλαντούχο καστ. Με φωνές κορυφαίων προδιαγραφών, κίνηση γεμάτη πάθος και δύναμη, ενέργεια που σε ξεσηκώνει και σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό.

Δεν είναι τυχαίο ότι η παράσταση έχει σαρώσει τα θεατρικά βραβεία και συνεχίζει να λαμβάνει διθυραμβικές κριτικές. 

Ειδικά η σκηνή με το υπέροχο "Sit Down, You're Rockin' the Boat", θέλεις να μην τελειώσει: δεν χορταίνεται! 

Μετά το τελευταίο χειροκρότημα, στη σκηνή στήνεται ένα πάρτι με το κοινό να συμμετέχει, τραγουδώντας και χορεύοντας. Κάποιοι και κάποιες μάλιστα ήσαν εντυπωσιακά καλοί, αποσπώντας δυνατές ζητωκραυγές!

Βγήκα στο βραδινό Λονδίνο καταγοητευμένος. Στάθηκα στην άκρη του Τάμεση, απολαμβάνοντας την κατάφωτη γέφυρα. Παρότι η ώρα ήταν περασμένη -τουλάχιστον για τα δικά μου δεδομένα- αποφάσισα να μην γυρίσω ακόμα, αλλά να αφεθώ σε έναν μακρύ περίπατο δίπλα στο ποτάμι. Για να διατηρήσω όσο μπορώ περισσότερο την μουσική μέσα μου, τον αισιόδοξο παλμό και την ενθουσιώδη διάθεση. Σαν τη φλόγα στο κερί το βράδυ της Ανάστασης που πασχίζεις να μην σου σβήσει. 

If I were a bell, I'd ring a toll, A mighty toll, to warn the world. I'd ring it loud, I'd ring it clear, To warn the world that love is here.

Maksimir

Όσο μεγαλώνω, τόσο πιο σιωπηλοί φαίνεται να γίνονται οι χειμώνες μου. 

Σαν πρόσκληση μοιάζουν -να κατεβάσω την ένταση της μουσικής για να συνεχίσω να την ακούγω μόνον μέσα μου. Σαν ευκαιρία φαίνονται -να τακτοποιήσω τις σκέψεις μου για να τις τοποθετήσω με επιμέλεια στις βαλίτσες μου.

Ακόμα και οι βόλτες μου γίνονται πιο εσωτερικές. Σαν να ξαναβρίσκω τη συνομιλία με τον εαυτό μου εκεί που την άφησα πριν μήνες. Κι έχω τόσα καινούργια πράγματα να κομίσω, τόσα επιχειρήματα να αραδιάσω και τόσες διαψεύσεις να παραδεχτώ που σχεδόν παρακαλώ να μην έρθει πάλι βιαστικά η άνοιξη και με αποσπάσει από την κουβέντα. Ας προλάβω να βγάλω τουλάχιστον μερικά νέα συμπεράσματα κι ας ανθίσει ο τόπος μετά.

Τα ευσύνοπτα απογεύματα τούτης της περιόδου, αρέσκομαι να τα τριγυρνώ σε μέρη τρυφερά.

Όπως ετούτο.  Το πάρκο Maskimir, στις ανατολικές άκρες του Ζάγκρεμπ.

Κάθε φορά, ακολουθώ διαφορετική διαδρομή εντός του: άλλοτε σκαρφαλώνω κάποιον από τους κάμποσους λόφους του, άλλοτε κατηφορίζω προς τις λίμνες του για ν'απολαύσω τις συμμετρίες που ζωγραφίζουν τα νερά τους. 

Βαδίζοντας στο καστανοκίτρινο χαλί που στρώνουν οι βελανιδιές, οι οξιές και τα σφενδάμια, επιτρέπω στο ψυχρό αεράκι να ξυπνήσει τις αισθήσεις μου. Να οξύνει το βλέμμα μου και να ανακατανείμει τις ανάσες μου.

Αν τυχόν μου έρθει η όρεξη, φθάνω ως το Bellevue Pavillion. Για έναν ζεστό καφέ μετά συνοδείας μπισκότου κανέλας. Σε ένα τραπεζάκι, βρίσκομαι να αναζητώ κάποια απορία μου στο ίντερνετ ή να σημειώνω κάποιο μηνύμα προς τον μελλοντικό εαυτό μου.

Ε λοιπόν πάντα, μα πάντα, θα ευγνωμονώ τον Maksimilijan Vrhovac -τον επίσκοπο εκείνον που εμπνεύστηκε και δημιούργησε το πάρκο στα τέλη του 18ου αιώνα. Ένθερμος υποστηρικτής των ιδεών του Διαφωτισμού, ο Maksimilijan Vrhovac, οραματίστηκε έναν κατάφυτο παράδεισο, με αψηλά δέντρα, ρομαντικά δρομάκια, λιμνούλες και ξέφωτα που σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι εισήλθες σε έναν μυστικό κήπο.

Σαν αυτούς που διαμορφώνεις μέσα σου. Για να τρέχεις στις διαδρομές τους, για να κυλιέσαι στα γρασίδια τους, για να σκιάζεσαι από τα δέντρα τους, για να κοιτάζεις τον εαυτό σου στα καθρεφτίσματα των υδάτινων αγκαλιών τους.

Όσο μεγαλώνω, τόσο πιο σιωπηλοί φαίνεται να γίνονται οι χειμώνες μου. 

Μα είναι αυτό μονάχα μια εντύπωση. Γιατί οι χειμώνες μου είναι πιο εκκωφαντικοί από ποτέ. 

Κι ας μην ακούγονται.