Τετάρτη 4 Ιανουαρίου 2023
Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2023
It's a Wonderful Life
Είναι ενδιαφέρουσα άσκηση να επανέρχεται κανείς σε βιβλία, ταινίες ή μουσικές μετά την πάροδο χρόνων και να τα αντιμετωπίζει με πιο ώριμη ματιά. Απορροφημένος από τη μεγάλη παραγωγή περιεχομένου των τελευταίων ετών, δυστυχώς σπάνια ανατρέχω πια στις παρελθούσες δεκαετίες (με εξαίρεση τα ακούσματά μου που αφορούν αποκλειστικά σε μουσικές του 20ου αιώνα και μόνο αραιά τσαλαβουτούν σε πιο πρόσφατες εσοδείες). Παρασυρμένος όμως από μια κάπως νοσταλγική διάθεση και επ΄ευκαιρίας της εορταστικής περιόδου, αποφάσισα εχθές το βράδυ να ξαναδώ -μετά από πολλά, πολλά χρόνια- την "Υπέροχη Ζωή" (It's a Wonderful Life) του Φρανκ Κάπρα -ομολογώ, χωρίς μεγάλες προσδοκίες. Θυμόμουν πως μου είχε αρέσει όταν την είχα πρωτοδεί πριν καμιά τριανταριά χρόνια, αλλά διατηρούσα τις αμφιβολίες μου περί της δυνατότητάς της να συνεχίσει να αντέχει στο πέρασμα του χρόνου (που τείνει να φέρεται άσπλαχνα ακόμα και σε αριστουργήματα).
Εντούτοις όχι μόνο βυθίστηκα και πάλι στην αριστοτεχνική αφήγησή της, αλλά νομίζω μου μίλησε με διαφορετικό τρόπο και εξέλαβα το μήνυμά της πολύ ουσιαστικότερα. Η υποδειγματική ερμηνεία του James Stewart, οι αρχετυπικές σκηνές (όπως η ομαδική πτώση στην πισίνα και το τηλεφώνημα που καταλήγει στο φιλί μεταξύ του πρωταγωνιστικού ζεύγους), οι σημειολογικές αναφορές (το κοράκι, τα φτερά του αγγέλου κ.λπ.) και βεβαίως ο τρόπος που ενορχηστρώνει το σύμπαν των χαρακτήρων του ο Κάπρα, κατατάσσουν πράγματι την "Υπέροχη Ζωή" στη λίστα με τις σπουδαιότερες ταινίες του κλασικού αμερικανικού κινηματογράφου. O ήρωας George Bailey δεν κατάφερε ποτέ να πραγματοποιήσει το όνειρό του να αποδράσει από τη μικρή πόλη στην οποία μεγάλωσε και από τη δουλειά του πατέρα του, υποτασσόμενος στις συγκυρίες και φέροντας αυτή την κατάρα του ανεκπλήρωτου. Στην ύστατη ώρα της καταστροφής, όταν ένα χρέος τον οδηγεί στην απόγνωση και την προοπτική της αυτοχειρίας, ένας άγγελος επεμβαίνει σωτήρια, δείχνοντάς του πώς θα ήταν ο κόσμος αν ο George Bailey δεν είχε υπάρξει ποτέ και δεν είχε ευεργετήσει με την παρουσία του, τους ανθρώπους γύρω του. Μετά από μία κάθοδο στα σκοτεινά μονοπάτια της δυστυχίας, έρχεται ευτυχώς το συναισθηματικά έντονο φινάλε να λειτουργήσει λυτρωτικά και συνάμα διδακτικά: σκοπός και αποθέωσή μας είναι η προσφορά στους άλλους και η ευεργετική σχέση μαζί τους.
Γυρισμένη το 1946, η ταινία απευθύνεται σε μία Αμερική που φέρει έντονο το τραύμα του πολέμου, υπενθυμίζοντας ότι η προσπάθεια και η προσωπική θυσία αποκτούν νόημα όταν αφορούν την επιδίωξη ενός ανώτερου σκοπού. Και ότι εντέλει εκείνο που μας απελευθερώνει είναι η αφοσίωση στους αγαπημένους μας ανθρώπους, για τους οποίους αξίζει να πασχίζουμε. Παρότι η ταινία αναπαράγει πολλές στερεοτυπικές απεικονίσεις που φαίνονται σήμερα παρωχημένες (π.χ. η γυναίκα-νοικοκυρά που ετεροπροσδιορίζεται από τον σύζυγο-κουβαλητή, η μαύρη υπηρέτρια που υποτάσσεται στο ρόλο της και υφίσταται στωικά ακόμα και την παρενόχληση χωρίς να την συνειδητοποιεί ως τέτοια κ.λπ.), είναι ταυτόχρονα και αρκετά προοδευτική για την εποχή της: η ιστορία στρέφει τα βέλη της κατά των αδηφάγων κεφαλαιοκρατών που συσσωρεύουν πλούτο και τάσσεται σαφώς υπέρ του New Deal, προκρίνει την ομαλή ενσωμάτωση μεταναστών (η αναφορά σε "garlic-eaters" παραπέμπει στα εκατομμύρια Ιταλών που αποτελούσαν τότε μια μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα που υφίστατο συστηματικό ρατσισμό και περιθωριοποίηση στις ΗΠΑ), ενώ ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι εντέλει εκείνη που διασώζει τον άντρα της είναι η σύζυγός του, Μαίρη. Μπορεί τα ασπρόμαυρα πλάνα του Κάπρα να μην μπορούν να συγκριθούν με τις σύγχρονες τεχνικές κινηματογράφησης, μπορεί κάποια στοιχεία της αφήγησης να φαίνονται ξεπερασμένα (ή και ενοχλητικά) για τα πιο σύγχρονα κοινά, αλλά η ουσία παραμένει διαχρονικά σημαντική και πάντοτε επίκαιρη.
Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2022
Χριστουγεννιάτικη παρέλαση
Δευτέρα 26 Δεκεμβρίου 2022
Οι καλύτερες χριστουγεννιάτικες διαφημίσεις του 2022
Τηρώντας μια προσωπική παράδοση πολλών ετών, επέλεξα κάποιες από τις διαφημίσεις της φετινής εορταστικής εσοδείας που μου άρεσαν περισσότερο. Οι αφηγήσεις έχουν και πάλι στο επίκεντρο την οικογένεια, αλλά και την ανάγκη για συνάντηση και επαφή σε έναν κόσμο που εξακολουθεί να συγκλίνει και να αποκλίνει ταυτόχρονα.
Η διαφήμιση του National Lottery βάζει άνετα κάτω τις περισσότερες Χριστουγεννιάτικες ρομαντικές κομεντί: δύο νέοι γνωρίζονται στο τρένο, ερωτεύονται, αλλά χάνουν τον τρόπο να επικοινωνήσουν όταν η πρώτη γνωριμία τους διακόπτεται βεβιασμένα. Το χάπι εντ της ιστορίας υπενθυμίζει πως δεν χρειάζεται να πιάσεις το λαχείο για να νιώσεις τυχερός (όχι ότι δεν θα βοηθούσε λιγάκι)!
Ένα ξωτικό πιάνει δουλειά στο σουπερμάρκετ και τα κάνει όλα ρόιδο! Η διαφήμιση διδάσκει πως (α) η δημιουργικότητα και η φαντασία πρέπει να εκτιμώνται, να ενθαρρύνονται και να καλλιεργούνται στο χώρο εργασίας, (β) τα ελφς δεν προσαρμόζονται εύκολα σε άλλες οργανωσιακές κουλτούρες και (γ) χρειάζεται προσοχή όταν κάμουμε νέες προσλήψεις διότι μπορεί να σου γίνει η επιχείρηση, παιδότοπος!
Μία πιτσιρίκα αποκτά συναισθηματική εξάρτηση από τη γυάλινη χιονισμένη σφαίρα της, την οποία περιφέρει στο κρεβάτι, στο σαλόνι, στον οδοντίατρο. Ο πατέρας της για να την ευχαριστήσει και έχοντας προφανώς πολύ χρόνο και χρήμα να αφιερώσει, μετατρέπει το θερμοκήπιο σε μεγάλου μεγέθους χιονισμένη σφαίρα. Η Amazon αναθέτει στον ευφάνταστο και ταλαντούχο Taika Waititi τη σκηνοθεσία και το αποτέλεσμα δικαιώνει την απόφαση. Εκείνο που παραλείπει να μας πει η διαφήμιση είναι ποιος σκούπισε στο τέλος.
Αισθητικά άρτια, η διαφήμιση της Louis Vuitton φέτος, έχει ως πρωταγωνιστές την ‘μασκότ’ του οίκου, Vivienne και τον Teddy. Η μοναξιά και η θλίψη θεραπεύονται με τρυφερές συναντήσεις και μοδάτες επιλογές για γερά βαλάντια. Χωρίς καμία σπουδαία πρωτοτυπία, η διαφήμιση παραμένει συνεπής στην επωνυμία και βγάζει αξιοπρεπώς την υποχρέωση για χριστουγεννιάτικη καμπάνια. Το μόνο σίγουρο είναι πως το ‘Happy Together’ των Turtles καταφέρνει να κάνει πάντα το θαύμα του.
Απόλυτα ευθυγραμμισμένη στην προσπάθειά της να παρουσιάσει πιο σύγχρονες εκδοχές της οικογένειας, η Disney αφηγείται την εμπειρία ενός κοριτσιού που δυσκολεύεται να καλοδεχτεί την έλευση του νέου μωρού. Η διαφορετικότητα και η περιληπτικότητα αποτελούν πλέον βασικά συστατικά της συνταγής, γεγονός απολύτως θετικό στην καλλιέργεια της αποδοχής στο παιδικό κοινό και της εμπέδωσης νέων προτύπων, αλλά και κάπως σχηματικό όταν λαμβάνει τη μορφή ενός συνεχούς διδακτισμού.
Ίσως μια από τις καλύτερες χριστουγεννιάτικες διαφημίσεις της Coca Cola. Χωρίς Άγιο Βασίλη, χωρίς παιδάκια και παιχνίδια, χωρίς ταράνδους και δέντρα. Με ένα παρηγορητικό μήνυμα για όσους έχουν υποστεί απώλειες αγαπημένων προσώπων και νιώθουν ίσως πιο έντονη την απουσία τις ημέρες των εορτών. Η γλυκιά θύμηση είναι βάλσαμο και διδαχή, η απουσία γίνεται παρουσία με πιο εσωτερικούς τρόπους και η ζωή βρίσκει τρόπους να σε πηγαίνει παρακάτω. Με τα τραύματα του παρελθόντος αλλά και την προοπτική του μέλλοντος. Που επιβάλει την ανάγκη να συνεχίσεις, ως οφείλεις στον εαυτό σου και σε αυτούς που νοιάζεσαι και αγαπάς. Ίσως εντέλει αυτό να είναι και το πιο σημαντικό μήνυμα των εορτών: η εύρεση νοήματος μέσα από ματαιότητες, ο εξευγενισμός μας μέσα από την προσφορά μας στους άλλους, η παραδοχή και η εκτίμηση της θνητότητάς μας.
Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2022
Άγια να'ναι η νύχτα
Όπως σωστά φαντάζεσαι, δεν πιστεύω στα θαύματα. Αλλά εκτιμώ τη μαγεία. Των ευτυχών συγκυριών, των θαυμάσιων ανθρώπων, των γενναίων ιδεών. Εκτιμώ τη μαγεία που ενώνει τους ανθρώπους εις πείσμα των όσων τους χωρίζουν. Εκτιμώ τη μαγεία της έγνοιας για τον άλλον, του ειλικρινούς ενδιαφέροντος, της έντιμης προσπάθειας, της συγχωρητικής υπέρβασης. Αυτή τη μαγεία θα ήθελα να απολαύσω τις ημέρες των εορτών. Αυτή τη μαγεία θα ήθελα να απολαμβάνω κάθε μέρα.
Ας καθίσουμε λοιπόν δίπλα στο δέντρο. Για να ακούσουμε -μέρες που'ναι- σίζοναλ, γλυκερά τραγούδια. Να ανταλλάξουμε τις ευχές μας. Να θυμηθούμε πόσο ευγνώμονες είμαστε για εκείνους που αγαπάμε. Υπάρχει άλλωστε μεγαλύτερο δώρο από την αγάπη; Από την προσφορά της; Από την υπέρβαση που προϋποθέτει; Δεν υπάρχει, θαρρώ. Και δεν περιμένεις δα κάποια θρησκεία για να στο διδάξει. Το ξεύρεις από την πρώτη στιγμή που αντιλαμβάνεσαι αυτόν τον κόσμο μέχρι την τελευταία σου πνοή. Το ξεύρεις, ακόμα κι όταν το αρνείσαι.
Ας κλείσουμε τα μάτια και ας σκεφθούμε τον κόσμο μας όπως θα θέλαμε να είναι. Ας ανοίξουμε τα μάτια και ας τον φτιάξουμε. Ξεκινώντας από τον εαυτό μας, όχι από τους άλλους. Μία ζωή δικαιούται ο καθείς μας. Ας ποντάρουμε περισσότερη σημασία στο λαχνό που μας έτυχε.
Τις πιο θερμές μου ευχές για καλές γιορτές!
Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2022
Τα Χριστούγεννα του 2022
Πέμπτη 1 Δεκεμβρίου 2022
Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2022
Απέναντι από το Ωδείο
Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2022
Δερβένι
Τόσες και τόσες φορές το έχω διέλθει εποχούμενος χωρίς να σταματήσω. Και πάντα εντύπωση μού έκαμαν τα πολλά ωραία σπίτια του που βρίσκονται παραταγμένα κατά μήκος της παλαιάς εθνικής οδού. Ε λοιπόν τούτο το πρωινό, αποφάσισα να σταματήσω και να το περπατήσω -εγχείρημα όχι και τόσο εύκολο, όπως αποδείχθηκε. Διότι το Δερβένι είναι μακρόστενο και μοιάζει ατελείωτο και κουραστικό, αν τυχόν σε πιάσουν οι τεμπελιές σου. Και το δυστυχές είναι πως το ελάχιστο πεζοδρόμιο σε πολλά σημεία εξαφανίζεται και σε εκθέτει στα διερχόμενα αυτοκίνητα αναγκάζοντάς σε να κολλήσεις με την πλάτη στον τοίχο για να μην γίνεις χαλκομανία στην άσφαλτο μη-χειρότερα. Θα μου πεις, αμαρτία εξομολογούμενη, ουκ έστι αμαρτία: ‘δερβέν’ στα τουρκικά σημαίνει ‘στενό πέρασμα’, επομένως θα έπρεπε να είμαι υποψιασμένος. Σε κάθε περίπτωση, βρήκα ενδιαφέρον το Δερβένι. Κι ας μην μου επέτρεψε να απολαύσω ιδιαιτέρως την ακρογιαλιά του, έτσι όπως με στρίμωξε στον εσωτερικό του δρόμο. Κι ας με δυσκόλεψε στη μακρά διαδρομή ανάμεσα στις δυο του άκρες. Βρήκα γωνιές του νοσταλγικές και κάπως γοητευτικές. Ακόμα και με την κάποια μελαγχολία που πάντα μου δημιουργούν οι οικισμοί κατά μήκος του Κορινθιακού.