Walk like an Egyptian

Μπορεί το καλοκαίρι να μην βρίσκεις σημείο ν'απλώσεις την πετσέτα σου και να σε πνίγει η πολυκοσμία, αλλά τον υπόλοιπο χρόνο, η παραλία του Μαραθώνα αποτελεί ιδανικό μέρος για ευχάριστους και ήσυχους περιπάτους με τη συντροφιά σου ή με τις σκέψεις σου. Ετούτο λοιπόν το τοπίο που σήμερα γαληνεύει την ψυχή σου, εξετίμησε πριν κάμποσους αιώνες και ο Ηρώδης ο Αττικός. Εξού και ήρθε κι έσιαξε εδώ την έπαυλή του. Σε οικόπεδο προνομιούχο, με θέα στη θάλασσα, όπου έστηνε τη σεζ λόνγκ του και την άραζε παρέα με το στεφάνι του, τη Ρηγίλλη (που παρότι του χάρισε τα καλύτερα χρόνια της ζωής της, είχε πολύ κακό τέλος καθώς πήγε από κλωτσιά η δύσμοιρη).

Ακριβώς πίσω από την παραλία βρίσκεται ένας ανέλπιστος αρχαιολογικός χώρος. Πρόκειται για ένα ιερό που ίδρυσε ο Ηρώδης Αττικός, γύρω στο 160 μ.Χ. και το οποίο βρισκόταν μέσα στα όρια του κτήματος που κατείχε στην περιοχή. Μάλιστα, το σημείο αυτό αποτελούσε τότες μία μικρή νησίδα που επικοινωνούσε με τη στεριά με διώρυγα. Το έλος που σχηματιζόταν εδώ σε συνδυασμό με τις καλαμιές και την ψιλή άμμο, φαίνεται πως θύμιζε αρκετά το δέλτα του Νείλου. Αν προσθέσεις καναδυό κροκοδείλους και μια ξεγυρισμένη δυσεντερία, νομίζεις πως είσαι στην Αίγυπτο. 

Όσο απίστευτο κι αν σου φαίνεται όμως, βρίσκεσαι στον Μαραθώνα, δυο βήματα από τη Νέα Μάκρη και την παραλία του Σχοινιά. Και συγκεκριμένα, στο Ιερό των Αιγυπτίων Θεών. Ναι, θα σου τις λύσω τις απορίες, καθόλου μην ανησυχείς.

Ας ξεκινήσουμε με τη βασική περιγραφή. Το Ιερό είχε σταυροειδή διάταξη με εισόδους στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και γκραντιόζα πρόπυλα που μιμούνταν τη μορφή αιγυπτιακών πυλώνων. Σε κάθε πρόπυλο υπήρχε ζευγάρι αγαλμάτων σε υπερφυσικό μέγεθος. Το ένα ήταν γυναικείο και απεικόνιζε την Ίσιδα σε διάφορες μορφές και ιδιότητες: η Ίσιδα κρατώντας στάχυα ωσάν Δήμητρα, η Ίσιδα κρατώντας τριαντάφυλλα ωσάν Αφροδίτη και πάει λέγοντας. Το κοινό της Ίσιδας με τη Μπάρμπι είναι η μεγάλη γκαρνταρόμπα.

Τα ανδρικά αγάλματα έφεραν τη χαρακτηριστική αμφίεση και αισθητική των Φαραώ και τα σύμβολα της Άνω και Κάτω Αιγύπτου. Σήμερις όλα τα αγάλματα βρίσκονται ευτυχώς προστατευμένα στο υπέροχο Αρχαιολογικό Μουσείο του Μαραθώνα, επομένως αυτά που βλέπεις εδώ είναι αντίγραφα που δημιουργήθηκαν από εκμαγεία.

Το Ιερό φαίνεται πως ήταν αφιερωμένο στο Σάραπι, που ήταν εξελληνισμένη μορφή του θεού Όσιρι, ενώ παρεμπιπτόντως τιμούσαμε εδώ και την σύντροφο του Όσιρι, την Ίσιδα, αλλά και τον γιο τους τον Ώρο. Τώρα εσύ βέβαια, θα έρθεις να αναρωτηθείς από που κι ως που, λατρεύαμε στην Αττική τέτοιες εξωτικές θεότητες. Η απάντηση είναι πως από τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., η λατρεία των αιγυπτιακών θεοτήτων είχε αρχίσει να διαδίδεται αρκετά στην Ελλάδα και αν ήσουν βαθύπλουτος όπως ο Ηρώδης Αττικός, ήταν τελοσπάντων βέρι τρέντι να σιάξεις στην έπαυλή σου κι ένα ιερό πιο οριεντάλ. Πώς τώρα είναι της μοδός ο Βουδισμός, η Καμπάλα και ψάχνεις τα τσάκρα σου; Ένα τέτοιο πράμα.

Δυστυχώς ο χώρος αυτός και παρά την αρχική του διαμόρφωση με κοινοτικά κονδύλια, έχει στο πρόσφατο παρελθόν αφεθεί σε ανεπίτρεπτα χάλια, με τη βλάστηση να καλύπτει τα πάντα, τα λιμνάζοντα νερά από παρακείμενο βάλτο να εισβάλουν στις χαραγμένες διαδρομές και τη διάβρωση να απειλεί την ευάλωτη τοιχοποιία του οικοδομήματος. Σήμερις, εκτός από τους περίοικους και μερικούς υποψιασμένους επισκέπτες, δύσκολα βλέπεις εδώ άνθρωπο, παρά την άμεση γειτνίαση του χώρου με την παραλία και την εύκολη πρόσβασή του. Και είναι άδικο και κρίμα -διότι η ευρύτερη περιοχή διαθέτει απίθανους θησαυρούς και θα μπορούσε να αποτελεί κορυφαίο τουριστικό προορισμό, εάν και εφόσον. Άσε που δηλαδής αν ήμουν εγώ υπεύθυνος για το χώρο, θα φοβόμουν να τον αφήσω έτσι αφρόντιστο μην πέσει καμιά κατάρα των Φαραώ επάνω μου -τόσα σίκουελς με τη Μούμια έχω δει, έμαθα να φυλάγομαι.

Αλλά δεν σε έφερα εδώ για να γκρινιάξουμε πάλι. Αλλά για να θαυμάσουμε. Το μαγευτικό τοπίο, την ησυχία και το παράξενο αυτό Ιερό. Που έρχεται μετά από δύο χιλιάδες χρόνια, να σου κλείσει το μάτι και να σου ψιθυρίσει πως όλα με έναν τρόπο συνδέονται. Οι λατρευτικές πρακτικές, τα τοπία, οι αναφορές, ακόμα και οι θεοί άλλων πατρίδων. Νομίζω πως αν πράγματι νοιάζεσαι να καλλιεργήσεις τη σκέψη και την κατανόησή σου για τον κόσμο, αυτές τις συνάφειες οφείλεις ν'αναζητήσεις. Κι αν καταφέρεις να τις αποκρυπτογραφήσεις, μπορεί στον ίδιο περίπατο να φθάσεις από τον Μαραθώνα μέχρι τον Νείλο. Κι αν αφεθείς μάλιστα, μπορεί να αρχίσεις να περπατάς ωσάν Αιγύπτιος. 

Certosa

Ο περίπατος σε ετούτο το νεκροταφείο είναι μια αισθητική εμπειρία. Οι σμιλεμένες μορφές, οι στοές και τα περιστύλια, τα νεοκλασικά μαυσωλεία. Αλλά και η μακρά ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων -καθώς το μέρος αυτό, εδώ στη Μπολόνια λίγο πιο έξω από το ιστορικό κέντρο, υπήρξε νεκρόπολη από την εποχή των Ετρούσκων- σου δημιουργεί την αίσθηση πως βαδίζεις στο άχρονο σύνορο μεταξύ ζωντανών και νεκρών. 

Ακόμα κι αν αποστρέφεσαι επισκέψεις σε κοιμητήρια, η Certosa δεν μπορεί παρά να σε συγκινήσει με τις συναισθηματικές της ποιότητες και την μουσειακή καλαισθησία της. Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός πως κατά τη μεγάλη τους περιήγηση, λόγιοι και αριστοκράτες του 18ου και 19ου αιώνα δεν παρέλειπαν να περάσουν από εδώ για να θαυμάσουν και να αναστοχαστούν: ο Βύρωνας, ο Ντίκενς, ο Στεντάλ. Αναρωτιέμαι σε ποια σημεία να στάθηκαν και ποιες σκέψεις να συνόδευαν τους δικούς τους περιπάτους. Τι στίχους εμπνεύστηκαν, με ποιες σκιές τους αναμετρήθηκαν.

Πάντοτε έβρισκα πολύ ενδιαφέροντα τα νεκροταφεία. Δεν είναι απλώς η υπενθύμιση της θνητότητας. Είναι η νοσταλγία της ανάμνησης, η γλυκύτητα της ματαιότητας, η εξημέρωση του πένθους. Και όχι, πάει καιρός που δεν με τρομάζουν πια. Ούτε η σκέψη τους ως ύστατο σημείο κατάληξης, ούτε η σιωπή τους ως τεκμήριο της αναπόδραστης συντέλειας. Τρομάζω πολύ περισσότερο με τις ζωές που μοιάζουν με νεκροταφεία. Εκείνων που είναι καταθαμένοι πριν ταφούν. Που ανεμοσκορπίζονται πριν γίνουν στάχτη. Που συσκοτίζονται πριν σβήσουν. 

Εκπαιδευτική εκδρομή

Ένα, δύο, εν-δυο. Στοιχηθείτε όλα τα παιδάκια σε δυάδες και μην ακούσω κιχ. Τσο Τσο Κα, σε βλέπω που τραβάς τις κοτσίδες της μπροστινής σου! Κου Τσου Κο, αν έρθω εκεί και στις βρέξω, θα μετανιώσεις πολύ πικρά την ώρα και τη στιγμή που έφτυσες την τσίχλα σου στην τσάντα του Τσου Τσου Κο.

Λοιπόν, θέλω όλα τα παιδάκια να είστε ήσυχα και πειθαρχημένα. Δεν σκαρφαλώνουμε σε τοίχους, δεν πιάνουμε τα κάδρα με τα χέρια, δεν κυνηγιόμαστε στις αίθουσες, δεν χτυπιόμαστε στα πατώματα, δεν βρίζουμε τον κόσμο, δεν παίζουμε τη μακριά γαϊδούρα. Εδώ είναι μουσείο, δεν είναι παιδική χαρά. Κατανοητό; Άντε να δούμε!

Όπως σας έλεγα λοιπόν στη διαδρομή, το Εθνικό Μουσείο Τέχνης της Κίνας διαθέτει ίσως μία από τις καλύτερες συλλογές πινάκων που έχουμε σε ολάκερη την απέραντη πατρίδα μας. Το κτήριο που βρισκόμαστε εγκαινιάστηκε εδώ στη Μπεϊτζίνγκ, το 1962, όταν Γενικός Γραμματέας της χώρας μας ήταν ο Μεγάλος Τιμονιέρης, ο Μάο Τσετούνγκ.

Ποιο παιδάκι θα μου πει γιατί αγαπάμε τον Μάο Τσετούνγκ; Μπράβο Τσο Τσο Κα, πολύ σωστά: διότι είναι εκείνος που μας μετέτρεψε σε μια γροθιά κατά των δυνάμεων του ιμπεριαλισμού και της αποικιοκρατίας. Που αποκατέστησε την Κίνα μας ως την ενδοξότερη χώρα του κόσμου.

Που έδωκε ελπίδα σε εκατομμύρια συμπατριώτες μας. Οργανώνοντας την παραγωγή, δημιουργώντας δουλειές για τον καθένα, παρέχοντας πρόσβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σε κάθε παιδάκι. Όλα τα άλλαξε ο Μάο Τσετούνγκ. Μέχρι και το τελευταίο χουτόνγκ της Μπέιτζίνγκ, μέχρι το τελευταίο χωριό της Χέιλονγκτσιάνγκ.

Δεν είναι τυχαίο, παιδιά, ότι σε ετούτο το θαυμάσιο μουσείο θα ιδούμε πολλές απεικονίσεις του Μεγάλου μας Τιμονιέρη! Όλοι οι πίνακες του κόσμου όμως δεν φθάνουν για να εξυμνήσουν την τεράστια παρακαταθήκη που μας άφησε. Κι Κι Τσα κορίτσι μου, προσέχεις ή χαζολογάς; Θα εξετάσω στο τέλος, κανόνισε την πορεία σου!

Την 1η Οκτώβρη του 1949, ο Μάο διακήρυξε την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και -όπως θα θυμούνται οι παππούδες σας- η χώρα μας πέρασε επιτέλους σε μία ένδοξη σελίδα της ιστορίας της.

Η μεγάλη του εκστρατεία κατά των γαιοκτημόνων που ήταν εχθροί του λαού, διεφθαρμένοι και αντι-επαναστάτες ολοκληρώθηκε τα επόμενα χρόνια και το 1957, ο Μάο έδωσε το σύνθημα για το Μεγάλο Άλμα Μπροστά που μας οδήγησε στην εκβιομηχάνιση.

Το ΚΚΚ οργάνωσε και διέταξε την μετακίνηση εκατομμυρίων ανθρώπων από τους ορυζώνες και τα χωριά στα εργοστάσια και τις πόλεις. Μεγάλα έργα έγιναν παντού: φράγματα, λιμάνια, δρόμοι. Αλλάξαμε τη γεωγραφία μας και θέσαμε τις ζωές μας σε νέα θεμέλια. Για να κατακτήσουμε ξανά τα πρωτεία -όπως μας αρμόζει και όπως συνήθως έχουμε στην μακρά ανθρώπινη ιστορία.

Ποιος τα διαδίδει αυτά, Κου Τσου Κο; Ποιος δηλητηριάζει το μυαλό σου με τέτοιες ανακρίβειες; Ε λοιπόν ναι, αν θες να ξεύρεις υπήρξανε και απώλειες. Αλλά τί πιο ευγενές από το να θυσιάζει κανείς τη ζωή του για το καλό της Λαϊκής Επανάστασης και της πατρίδος του; (Κου Τσου Κο, αύριο το πρωί θα ήθελα να μιλήσω στους γονείς σου.)

Και τελοσπάντων ποιος μπορεί να αμφισβητήσει την τεράστια συμβολή της Μεγάλης Προλεταριακής Πολιτιστικής Επανάστασης; Βλέπετε στις αρχές της δεκαετίας του '60, ο Μάο συνειδητοποίησε πως είχαν διεισδύσει αστικά στοιχεία και αναθεωρητές μέσα στην κοινωνία μας. Και έδωκε την εντολή άμεσης απομάκρυνσής τους στο πλαίσιο της ταξικής πάλης.

Ομάδες εθνοφρουρών που στρατολόγησε το Κομμουνιστικό μας Κόμμα, προχώρησαν στις διώξεις των αντι-επαναστατικών στοιχείων -πουλημένων καλλιτεχνών, σιχαμερών δοσίλογων, φαιδρών αντιρρησιών και αρκετών τάχα-μου διανοητών- που ανερυθρίαστα απειλούσαν την κοινωνία μας. Και ως αποτέλεσμα, ευτυχώς απετράπη ο τρομακτικός κίνδυνος του καπιταλισμού.

Συντριβή υπέστησαν οι εχθροί της Επανάστασης και καταστροφή τα περισσότερα από τα κατάπτυστα πολιτιστικά αντικείμενα των προηγούμενων αιώνων ιμπεριαλισμού! Διότι αγαπητά μου παιδιά, για να πετύχει η Επανάσταση, για να είμαστε όλοι ίσοι και κανείς πιο πάνω, χρειάζεται πυγμή και αποφασιστικότητα. Όλοι πρέπει να εμφορούνται από τις ίδιες ιδεολογικές αξίες. Οι διαφωνούντες θα πρέπει να πατάσσονται. Ή είσαι μαζί μας ή είσαι ο οχτρός μας -διάλεξε πλευρά και κάμε τα κουμάντα σου, διότι μέση λύση δεν υπάρχει.

Ακούω, ποιος έχωσε ακρίδα στην τσάντα του Τσου Τσου Κο! Δεν μιλάτε; Αύριο όλα τα παιδάκια θα έχετε αντιγράψει στο τετράδιό σας επί τριάντα φορές τη ρήση του Μάο "Ο κομμουνισμός δεν είναι αγάπη. Ο κομμουνισμός είναι ένα σφυρί που το χρησιμοποιούμε για να συνθλίβουμε τον εχθρό."

Ε λοιπόν ναι: ο λαός μας εντέλει πρόκοψε και κατάλαβε με την Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση, πόσα πολλά χρωστάει στον Μεγάλο Τιμονιέρη. Δεν είναι προσωπολατρεία, είναι λαϊκή ευγνωμοσύνη, είναι ο υπέρτατος θαυμασμός, η εκτίμηση και ο σεβασμός στο πρόσωπο του Μάο.

Του οποίου η φωτογραφία κοσμεί κάθε κυβερνητικό μας κτήριο, κάθε σχολείο, κάθε νοσοκομείο, κάθε σπίτι! Θέλω όλα τα παιδάκια να φωνάξουμε με το τρία, "Ζήτω ο Μάο!". Ένα, δύο, τρία.

Ναι, ζήτω! Και αν ποτέ πάτε σε μουσείο των δυτικών χωρών του ιμπεριαλισμού, θα διαπιστώσετε πως οι πλανεμένες αυτές κοινωνίες έχουν εικονογραφήσεις θρησκευτικού περιεχομένου. Τον Ιησού Χριστό να τους καλεί σε επουράνιους παραδείσους.

Ενώ εμείς εικονογραφούμε τον υπαρκτό μας σοσιαλισμό. Την ιδεολογία μας πούναι πιο πάνω από τη θρησκεία και που την ακυρώνει ως ανάγκη και ως προσανατολισμό. Το δικό μας παράδεισο, τον διεκδικούμε και τον χτίζουμε όλοι μαζί. 

Αφήστε τα θαύματα για τους αφελείς. Θαύματα μπορεί να κάμει ο λαός με τους αγώνες του και την Επανάσταση. Και βουνά να σπάσει και θάλασσες να διαβεί και ποτάμια να χωρίσει.

"Μάθε από τις μάζες και εν συνεχεία, δίδαξέ τες". Έτσι έλεγε ο Μάο και πόσο δίκιο είχε!

Δεν αρκεί όμως ο αγώνας για την κυριαρχία της Επανάστασης. Δεν αρκεί η κατάκτηση της εξουσίας από το λαό.

Η Επανάσταση κρίνεται στην καθημερινότητα. Στη διαρκή υπενθύμιση της αξίας της και στη διαρκή εγρήγορση κατά των δυνητικών εχθρών της. Στις ιμπεριαλιστικές κοινωνίες της Δύσης κυριαρχούν τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας. Έχουν τάχα μου πολυφωνία και ελευθερία λόγου, ενώ στην πραγματικότητα τούς κοιμίζουν με ψέματα οι κεφαλαιοκράτες.

Εμείς έχουμε μόνο κρατική τηλεόραση. Εμείς έχουμε μόνο κρατικές εφημερίδες. Που λένε πάντα την αλήθεια, τη μόνη αλήθεια, την λαϊκή αλήθεια του ΚΚΚ. Και όλα τα βιβλιοπωλεία μας είναι κρατικά. Και ευτυχώς το ΚΚΚ φροντίζει για τη σωστή εκπαίδευση όλων μας. Σύμφωνα με την ιδεολογία της Επανάστασης.

Και ποιος στ'αλήθεια μπορεί να αμφισβητήσει τα μεγάλα επιτεύγματα της Επανάστασης; Την πρόοδο στις επιστήμες, στην ιατρική, στην τεχνολογία;

Που έφθασε τη χώρα μας ως την κατάκτηση του διαστήματος και την αποστολή κοσμοναυτών. Και την προσσελήνωση ενός μη επανδρωμένου σκάφους το 2012. Και το σχέδιό μας για μία μόνιμη βάση στη Σελήνη. Και στον Άρη θα φθάσουμε. Και την πανδημία τιθασεύσαμε -με αποφασιστικότητα και πυγμή. 

Κι όλα εσείς τα παιδάκια όταν μεγαλώσετε, αν διαβάζετε τα μαθήματά σας και είστε συνεπείς μαθητές, θα σπουδάσετε και θα γίνετε επιστήμονες λαμπροί. Και θάρθουν καιροί που πίνακες σαν και τούτον που κοσμούν το Εθνικό Μουσείο Τέχνης της Μπέιτζινγκ, θα εξυμνούν τα δικά σας επιτεύγματα και τη δική σας συμβολή στην Επανάσταση και στην πατρίδα. Γιατί το μέλλον ανήκει σε εμάς. Κι ολάκερος ο κόσμος, θα'ρθει η μέρα που θα υποκλιθεί στη δική μας ισχύ.

Μα τί γίνεται εκεί πίσω και χαζογελάτε;

Έλα και μη-χειρότερα! Ποιος έχυσε το ρύζι του μέσα στην τσάντα του Τσου Τσου Κο! Να εύχεται να μην τον ανακαλύψω, αλίμονο του! Κι εσύ βρε Τσου Τσου Κο αγόρι μου, κλείστην την ρημάδα την τσάντα σου που τη σέρνεις ολάνοιχτη με τις ώρες. Νισάφι πια!