Οι κέδροι του Λιβάνου

Μία αραιή αλλά αδιάκοπη κινητικότητα από τ'άγρια ξημερώματα μέχρις αργά το βράδυ -αυτοκίνητα που πηγαινοέρχονται και θηριώδη φορτηγά που σέρνουν το βαρύ τους εκτόπισμα πάνω στην κουρασμένη άσφαλτο. Είναι η Αμερική της διακίνησης, της εμπορικής συναλλαγής, του καθημερινού βιοπορισμού. 

Για τους περισσότερους, το μέρος αυτό είναι μία διασταύρωση, ένα πέρασμα στη διαδρομή τους, μία αδιάφορη και φευγαλέα εικόνα στα πηγαινέλα τους. Στην αντίληψη των διερχόμενων, τούτοι οι δρόμοι είναι αδιάφορα στιγμιότυπα. Η Main Street που κατηφορίζει από Βορρά προς το Νότο συναντά τη High Street που ενώνει την Ανατολή μας με τη Δύση μας. 

Όμως αν είσαι κάτοικος, βλέπεις τα πράγματα αλλιώς. Το μέρος είναι για σένα ακίνητο. Στοιχειωμένο από την μυωπική κατάρα των μικρών επαρχιακών πόλεων που διαθέτουν απέραντους ορίζοντες, αλλά στερούνται της ικανότητας να τους ατενίσουν.

Σαν ήρθαν να εγκατασταθούν οι πρώτοι έποικοι, οι εκτάσεις αυτές ήταν κατάφυτες με κόκκινους κέδρους, το ξύλο των οποίων είναι ανθεκτικό και ευωδιάζει. Εξού και το χρησιμοποίησαν για να χτίσουνε τα σπίτια τους -όπως ο Σολομών ζήτησε από τον Χιράμ τον Α' της Τυρού να του στείλει κέδρους για να επενδύσει το εσωτερικό του Ναού. 

Αυτή η βιβλική αναφορά θεωρήθηκε από τους εποίκους απολύτως ταιριαστή και κατάλληλη για τον νέο τους οικισμό. Κι έτσι, του έδωσαν το όνομα Lebanon. 

Κι ας είμαστε εν τω μέσω του Τενεσί, κι ας μπορεί από εδώ να καλυφθεί μονάχα με τη φαντασία η απόσταση ως τις ηλιόλουστες ανατολικές ακτές της Μεσογείου που επιμένει να σκεπάζει με την πολύτιμη σκιά της η οροσειρά του Λιβάνου.   

Έχουν περάσει διακόσια τόσα χρόνια από την πρώτη εγκατάσταση των εποίκων. Δεν ζούμε πια σε ξύλινα σπίτια, μήτε χρησιμοποιούμε άμαξες και κάρα στις μετακινήσεις μας. Μα η αλλαγή που διαπιστώνεις είναι απλώς φαινομενική. Στο είπα, το μέρος μοιάζει να'ναι ακίνητο. 

Η καθημερινότητά του μετριέται με το βενζινάδικο, τα μικρά τοπικά μαγαζιά και το Walmart στην έξοδο της πόλης, απέναντι από το φαστφουντάδικο με τα νάγκετς και τις τηγανητές γλυκοπατάτες. 

Οι ίδιοι άνθρωποι πηγαινοέρχονται, οι ίδιες σημαίες ανεμίζουν, η ίδια σερβιτόρα παίρνει τις παραγγελίες στο diner, κατατάσσοντας αξιολογικά τους πελάτες με βάσει το φιλοδώρημα που της αφήνουν. 

Στα λιγοστά bars, οι γνωστοί θαμώνες πίνουν τη μπύρα τους και παίζουν μπιλιάρδο με υπόκρουση κάντρι μουσικής. Τα σαββατοκύριακα διοργανώνονται ενίοτε μικρά φεστιβάλς και τοπικά ροντέο -αυτές είναι όλες όλες οι διασκεδάσεις μας. Αυτές και τα σχολικά ή κολεγιακά πρωταθλήματα αμερικανικού ποδοσφαίρου που τυγχάνουν μεγάλης εκτίμησης και ενδιαφέροντος.

Και βεβαίως πηγαίνουμε στην εκκλησία -των Μεθοδιστών, των Βαπτιστών, των Λουθηρανών, των Πρεσβυτεριανών, των Καθολικών, ανάλογα που ανήκει ο καθένας. Όλες τους είναι γεμάτες την Κυριακή. 

Από ανθρώπους που ακούνε με προσοχή το κήρυγμα του πάστορα και απολαμβάνουν την καθησυχαστική ασφάλεια μιας κοινά βιωμένης εμπειρίας. Ως μέλη της κοινότητας, ως σύντροφοι που προστατεύουν ο ένας τον άλλο. Έναντι των δαιμόνων που καραδοκούν εκεί έξω και των δαιμόνων που κατοικούνε τις μοναξιές τους. 

Ο συντηρητισμός δεν είναι πολιτική ιδεολογία, αλλά τρόπος ζωής. Η θρησκευτική πίστη, η εκτίμηση της εργασίας, η αξία της αυτονομίας, της πρακτικότητας και του αποτελέσματος, η καχυποψία προς το κράτος, αποτελούν θεμελιώδεις παραδοχές -αιτία και αποτέλεσμα της πολιτικής επανατοποθέτησης που συνέβη στο αμερικανικό Νότο κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, από τη μονοκρατορία των Δημοκρατικών στην κυριαρχία των Ρεπουμπλικάνων.

Ναι, υπάρχουν κι εδώ οι ίδιες αγωνίες -για το μέλλον των παιδιών, την ερήμωση της επαρχίας, τη φθορά των παλιών δεσμών ανάμεσα στους ανθρώπους της κοινότητας που με τον καιρό και τη συνθήκη, βλέπουν να καταρρέει η συνοχή στην οποία βασίζονταν. Αισθάνεσαι την ανάσα των δαιμόνων πιο απειλητική δίπλα σου.

Ίσως άκουσες για έναν ακόμα γείτονα που έχασε τη δουλειά του στα πενήντα πέντε και έβαλε υποθήκη το σπίτι. Ίσως ακόμα θλίβεσαι για εκείνο το εργοστάσιο της Dell έξω από την πόλη, που έκλεισε πριν καιρό και οδήγησε στην απώλεια εκατοντάδων θέσεων εργασίας. Ίσως ανησυχείς που η καλλιέργεια της γης δεν είναι πια μήτε ελκυστική, μήτε ιδιαιτέρως προσοδοφόρα. Ίσως φοβάσαι ότι ο μπερδεμένος κόσμος που παρακολουθείς από τις οθόνες σου να αλλάζει τόσο γρήγορα, μήτε σε περιμένει μήτε σε περιλαμβάνει. 

Κι ύστερα υπάρχει αυτή η καταιγίδα η δικιά σου, που μαίνεται εντός σου. Τις περισσότερες φορές καταπνίγεται μέσα στην πλήξη της ρουτίνας. Των απέραντων διαδρόμων του σουπερμάρκετ, των εθιστικών σήριαλς στην καλωδιακή, των έτοιμων γευμάτων που ζεσταίνεις στο φούρνο μικροκυμάτων, του ατελείωτου σερφαρίσματος στο διαδίκτυο. Μα κάποιες φορές ασυγκράτητα σε κυριεύει -οι εσωτερικοί άνεμοι σφυρίζουν στ'αυτιά σου, τα καταρρακτώδη νερά θολώνουν τη ματιά σου και οι αστραπές κεραυνοβολούνε την ψυχή σου.

Δεν διαφέρει, θα πεις, το Lebanon από κάθε άλλο μέρος σε αυτόν τον κόσμο. Ίδιοι είναι οι φόβοι, ίδιες οι επιθυμίες. Το καδράρισμά τους αλλάζει. Αν κοιτάξεις έναν προς έναν τους ανθρώπους, αν μπορέσεις να τους καταλάβεις, σχεδόν πάντα μπορείς να τους συγχωρήσεις. Όποιοι κι αν είναι, όπου κι αν βρίσκονται.

Έτσι και εδώ. Σαν αφεθείς στο ευγενικό καλημέρισμα, στην ανάγκη για επαφή, στο σεβασμό με τον οποίο οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν το όποιο δικαίωμά σου, σχεδόν πάντα μπορείς να γαληνέψεις.

Κι αν ξανοιχτείς με τ'αμάξι το απόγευμα, αν βρεις το κουράγιο να διαπεράσεις τα σύνορα της πόλης και να περιπλανηθείς στους καταπράσινους λόφους τριγύρω της, τότες θα γίνεις ακόμα πιο επιεικής. Η ρητίνη των κέδρων ποτίζει τον αέρα με ένα ξυλώδες άρωμα. Και καθώς ο ήλιος πέφτει πίσω από τα χωράφια με τα καλαμπόκια, καληνυχτίζοντας τα φύλλα τους σαν στοργικός γονέας, μπροστά σου αποκαλύπτεται η σαγήνη. Της τρυφερότητας του Νότου. Γνώριμή σου είναι και δαύτη, την ξέρεις με έναν τρόπο. Στα ίδια, τα δικά σου συναισθήματα μιλάει. Ακόμα και σε αυτές τις απέραντες απλωσιές του Τενεσί. Που όσο κι αν πασχίζεις, ποτέ δεν καταφέρνεις να γεμίσεις.

“Atticus, he was real nice."

"Most people are, Scout, when you finally see them.” 

Harper Lee, To Kill a Mockingbird