Η κουλτούρα της επίκρισης

Παρακολουθώ με μεγάλη θλίψη τα τελευταία χρόνια, την ευκολία με την οποία πολλοί χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το δημόσιο διάλογο για να προβάλουν τη ρητορική μίσους τους, ενίοτε με συγκαλυμμένο τρόπο (υπό το πέπλο ενός βαρύγδουπου διδακτισμού ή υπό την πιο χαλαρή μορφή της συνεχούς διακωμώδησης). Το ενδιαφέρον (και ίσως πιο τρομακτικό) είναι πως κάποιοι εξ αυτών εκκινούν από θέσεις που θα μπορούσαν να κερδίσουν ευρεία αποδοχή (π.χ. οικολογική ευαισθησία, ανθρώπινα δικαιώματα, φιλοζωία κ.λπ.) αλλά οχυρωμένοι στον ιδεολογικό ναρκισσισμό τους, υποπίπτουν στην «κουλτούρα της επίκρισης» (call-out culture) και της υπερβολικής «αφύπνισης» (wokeness) για τις οποίες πολύ εύστοχα μίλησε προσφάτως ο Μπαράκ Ομπάμα («Αυτή την ιδέα της καθαρότητας (purity) και το ότι ποτέ δεν συμβιβάζεστε και είστε πάντα πολιτικά “αφυπνισμένοι” και όλα τα σχετικά, θα πρέπει να την ξεπεράσετε γρήγορα. Ο κόσμος είναι άνω κάτω, υπάρχουν αμφισημίες. Άνθρωποι που πραγματικά προσφέρουν, έχουν ελαττώματα. Οι άνθρωποι τους οποίους πολεμάτε, ενδέχεται να αγαπάνε τα παιδιά τους και να έχετε μεταξύ σας κάποια κοινά σημεία.»).

Αυτή η συνεχής προσπάθεια για ανάδειξη των διαφορών που καθιστούν «εμάς» καλύτερους/ορθότερους από «εσάς» ή η κατακεραύνωση οποιουδήποτε κάνει μια άστοχη δήλωση ή ενέργεια (η οποία μας οδηγεί αυτομάτως στην ακύρωση του προσώπου και της όποιας αξίας του ή σε στερεοτυπική γενίκευση), μπορεί να εξυπηρετεί μεν την αυτοαναφορική μας προβολή στα μικροπεριβαλλοντα του ψηφιακού (ή του πραγματικού, φυσικού) κόσμου, αλλά ο εμμονικός λιθοβολισμός των όσων δεν συμφωνούν μαζί μας ή δεν πληρούν τα κριτήρια ιδεολογικής/πολιτικής/ηθικής καθαρότητάς μας και παρά τα likes που τυχόν μας εξασφαλίζουν, δεν πρόκειται να μας απαλλάξουν από τις δικές μας παρωπίδες. Τουναντίον τις ενισχύουν και τις καθιστούν πιο επικίνδυνες.