Αρχαιολογικό Μουσείο Αγρινίου

Άλλος επισκέπτης δεν υπήρχε. Ήταν ένα κρύο κυριακάτικο πρωινό, ψιλόβρεχε κιόλας, δύσκολα κυκλοφορούσε έξω άνθρωπος τόσο νωρίς. Λογικό ήτανε μάλλον που σάστησαν οι δύο υπάλληλοι σαν με είδαν να μπαίνω καναδυό λεπτά αφ'ώτου ξεκλειδώσανε την πόρτα της εισόδου. Ήσαν όμως ευγενικές. Έκρυψαν διακριτικά την έκπληξή τους και με τρατάρανε καλημέρες και μερικά χαμόγελα. 

Τα χαμόγελα των φιλόξενων ανθρώπων που σε καλοδέχονται στο σπιτικό τους και θέλουν να σ'ευχαριστήσουν που τους επισκέφθηκες.

Δεν είναι μεγάλο το Αρχαιολογικό Μουσείο του Αγρινίου. Δυόμιση αίθουσες, μη φανταστείς περσσότερο. Είναι όμως από εκείνες τις περιπτώσεις που το λίγο λειτουργεί ως μπόλικο. Σε βοηθάει να επικεντρωθείς και να εκτιμήσεις.

Το κτήριο ανεγέρθηκε στα τέλη της δεκαετίας του '60 με δωρεά των αδελφών Παπαστράτου, που ευεργέτησαν με πολλούς τρόπους την πόλη αλλά και πλούτισαν από αυτήν. Μπορεί να μοιάζει λίγο ταλαιπωρημένο σήμερα, αλλά οι γραμμικές φόρμες, τα μάρμαρα, η επιγραφή πάνω από την είσοδο παραπέμπουν σε εκείνη την προσπάθεια που έγινε το '50 και το '60 να διαμορφωθεί μία αρχιτεκτονική ταυτότητα διακριτά ελληνική. Κρίμα που χάθηκε κι εκείνη η ευκαιρία στο παρακάτω. 

Άρχισα με ενδιαφέρον να κοιτάζω τα εκθέματα στις παλιές, ξύλινες προθήκες. Εργαλεία, μεταλλικά αντικείμενα, δακρυδόχοι (φιαλίδια που γέμιζαν υποτίθεται με δάκρυα εκείνων που θρηνούσαν για τους νεκρούς) και διάφορα άλλα ευρήματα της περιοχής από τη Νεολιθική εποχή μέχρι τη Ρωμαιοκρατία.

Εντύπωση μού έκαμε αυτός ο θαυμάσιος ταύρος, ζώο στο οποίο ως γνωστόν αποδίδονταν πολλές συμβολικές σημασίες από τους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσογείου. Ο Δίας μεταμορφώθηκε σε ταύρο για να κλέψει την Ευρώπη, ο Μινώταυρος αποτελεί καρπό του έρωτα της Πασιφάης με έναν ταύρο, ο Μίθρα σφάζει τον κοσμικό ταύρο και με το αίμα του δίνει ζωή στο σύμπαν, ο τάυρος Άπι λατρευόταν στη Μέμφιδα ως ενσάρκωση του θεού Όσιρι. Αλλά και εδώ στα της περιοχής, ο ποταμός Αχελώος μεταμορφώθηκε σε ταύρο και πάλεψε με τον Ηρακλή για τα μάτια της όμορφης Δηιάνειρας, αδελφής του Μελέαγρου και κόρης του Οινέα, βασιλιά της Αιτωλικής Καλυδώνας. Ο Ηρακλής τού έσπασε το ένα κέρατο, ο Αχελώος τον παρακάλεσε να του το επιστρέψει και για αντίδωρο του προσέφερε το κέρας της Αμάλθειας. Ο υπέροχος μύθος φαίνεται πως αποτυπώνει τον αγώνα των αρχαίων κατοίκων της περιοχής να τιθασεύσουν την ασταθή κοίτη του Αχελώου (που μεταξύ άλλων προκαλούσε σύγχυση των συνόρων μεταξύ Ακαρνανών και Αιτωλών και οδηγούσε σε ένοπλες συγκρούσεις) που όταν εντέλει επιτεύχθηκε, προσέφερε μεγάλη ευφορία στην περιοχή.

Στα πιο σπουδαία εκθέματα του μουσείου, συγκαταλέγεται και το ακρωτήρι του Ηρώου της Αλυζίας που φέρει ωραιότατα διακοσμητικά στοιχεία με τις απαραίτητες περικοκλάδες. Το Ηρώο αυτό φαίνεται πως οικοδομήθηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. με χρήση υλικών από προγενέστερο ναό του Ηρακλή που μνημονεύει και ο Στράβωνας ως σημαντικό τοπόσημο της Αλυζίας.

Ιδιαιτέρως χαριτωμένο είναι κι αυτό το αγαλματίδιο που μπορεί να μην ξεπερνά σε ύψος τα δέκα εκατοστά, αλλά διαθέτει αναμφισβήτητο μπρίο και τσαχπινιά. Πρόκειται για χάλκινο ειδώλιο δαιμονικής μορφής από την αρχαία Στράτο.

Στάθηκα για λίγη ώρα στο μαρμάρινο κορμό γυναικείου αγάλματος. Ίσως σε κάποιο μεγαλύτερο μουσείο, να το προσπέρναγα αδιάφορα και βιαστικά. Όμως εδώ είχα το χρόνο να το παρατηρήσω με υπομονή. Και να επιβεβαιώσω για ακόμη μία φορά. Τη συγκλονιστική ακρίβεια με την οποία οι φαινομενικά απλές γραμμές και φόρμες, απεικονίζουν την ανθρώπινη μορφή στην αρχαιοελληνική γλυπτική τέχνη.  

Το μουσείο διαθέτει αρκετά αγάλματα και προτομές. Από την Καλυδώνα, το Τριχώνειο, τη Στράτο και την Αλυζία. 

Τα περισσότερα προφανώς βρέθηκαν θρυμματισμένα και φαντάζομαι πως ήταν κοπιώδης η προσπάθεια για αποκατάσταση της μορφής τους από τους συντηρητές. 

Είναι σπουδαίο πράμα να έχεις μετά από χιλιάδες χρόνια την ευκαιρία να απολαύσεις την έκφρασή τους. Το μειδίαμα, την ηρεμία, το καθαρό βλέμμα. Είναι παρηγορητική η επικοινωνία μαζί τους. Σου προσφέρει μία αίσθηση σταθερότητας και αθανασίας σε έναν κόσμο εύθραυστο και θνητό. Είναι προνόμιο η επικοινωνία μαζί τους. Σου προσφέρει έναν τρόπο να ατενίσεις εσένα τον ίδιο μέσα από τα μάτια τους.

Κοίταξα για τελευταία φορά τις αίθουσες του μικρού μουσείου, χαιρέτισα τις υπαλλήλους και συνέχισα τη διαδρομή μου. Ξεύρεις, πολλές φορές γκρινιάζω για τις αναξιοποίητες ευκαιρίες, για όλα εκείνα που θα περίμενα να είναι πιο οργανωμένα, πιο φροντισμένα, πιο σύγχρονα. Αλλά όταν η ουσία είναι σημαντική, καταφέρνει εντέλει να σου αποτυπωθεί και παρά τις επιμέρους αδυναμίες. Μουσεία όπως ετούτο, μικρά και ταπεινά, που σιάχτηκαν πριν δεκαετίες και εγκιβωτίζουν την πολύτιμη κληρονομιά αυτού του τόπου, σου αποδεικνύουν πως δεν χρειάζεται να φθάσεις μέχρι το Λούβρο ή το Ερμιτάζ αν δεν μπορείς ή δεν σου είναι εύκολο. Γιατί εδώ τριγύρω σου, έχεις τη μεγάλη πολυτέλεια να συναντάσαι εύκολα με το μεγαλειώδες.