Τετάρτη 11 Νοεμβρίου 2020

Όταν ακούς τα ταμ ταμ

 

Εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες, συλλέγω με σχολαστικότητα διαφημίσεις, τόσο λόγω ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος για αυτές όσο και λόγω της ανάγκης αξιοποίησης σχετικού υλικού στα μαθήματα marketing που διδάσκω (οι φοιτητές μου θα ενθυμούνται πως χρησιμοποιώ πλήθος διαφημίσεων στις διαλέξεις). Τα τελευταία χρόνια η αναζήτηση έντυπων διαφημίσεων έχει καταστεί πολύ ευκολότερη, λόγω της ψηφιοποίησης παλαιών εκδόσεων (περιοδικών και εφημερίδων) όπου μπορεί κανείς να εντοπίσει καταχωρήσεις με μεγάλο ιστορικό και αρχειακό ενδιαφέρον. Μερικές τέτοιες παραθέτω εδώ, τις οποίες συγκέντρωσα την προηγούμενη εβδομάδα από περιοδικά της δεκαετίας του '60 και έσπευσα να σκανάρω επιμελώς.


Συνήθως στην πορτοκαλάδα είθισται να λες από πού προέρχονται τα πορτοκάλια. Αλλά τι να κάνουμε που ο Καραντάνης ήταν εταιρία εμφιάλωσης μεταλλικού νερού; Έκαστος εφ’ ω ετάχθη.


Το tam tam της ζυθοποιίας Φιξ, λανσαρίστηκε στην εγχώρια αγορά κάποια χρόνια πριν έλθει η  Coca Cola (η οποία κατέφτασε μόλις το 1969). Το μπουκάλι ήταν προκλητικά ίδιο, η γεύση ήταν προκλητικά παρόμοια. Η έλευση της Coca Cola εξαφάνισε το δύστυχο tam tam με συνοπτικές διαδικασίες! Αλλά η μεγάλη απορία παραμένει: ο συνειρμός που οδήγησε στην ονοματοδοσία του εν λόγω αναψυκτικού, είχε να κάνει με το γεγονός ότι ήταν μαύρο; Και τι θα έλεγε άραγε επ'αυτού ο Ζαμπέτας; Ταμ-ταμ-ταμ!


Μπύρα Binding. Με το κοντόχοντρο μπουκάλι. Ας το παραδεχτούμε: το ντιζάιν δεν ήταν ποτέ το ισχυρό χαρτί της Γερμανίας. Ούτε της Δυτικής, ούτε της Ανατολικής.


Η δεκαετία του '60 μπήκε πολύ ελπιδοφόρα για τις αγωνιστικές επιδόσεις της χώρας, η οποία είχε να δει χρυσό μετάλλιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες από το 1912 και τον Τσικλητήρα. Το 1960 όμως, ο τότε διάδοχος Κωνσταντίνος μαζί με τους Οδυσσέα Εσκιτζόγλου & Γιώργο Ζαΐμη κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο στη Ρώμη, στην ιστιοπλοϊκή κλάση Ντράγκον. Τα πολιτικά πάθη βεβαίως δεν εκάμφθησαν ούτε από την νίκη αυτή: ενόσω οι φιλοβασιλικοί αποθέωναν τον νεαρό Κωνσταντίνο, οι αντιβασιλικοί επέμεναν ότι ο ρόλος του στο πλήρωμα ήταν απλώς διακοσμητικός. Ευτυχώς δηλαδής που ακολούθησε και η βράβευση της Φιξ μετά από μία διετία στην Ολυμπιάδα Ζύθου για να ενωθεί το πανελλήνιο! Στα καλύτερα καταστήματα και μόνον. 


Κάθε ποτήρι και δροσιά... κάθε γουλιά και κέφι! 
Πολλές γουλιές, μεγαλύτερο κέφι!


Μην είναι χυμός; Μην είναι σοκολάτα; Μην είναι κάτι ανάμεσα; Αναποφάσιστη η Τζόυ.


Αν θέλεις συγχρονισμένη τράπεζα, τοποθετείς τα λεφτά σου στην Εμπορική. Αν πάλι θέλεις ταχεία και πρόθυμη εξυπηρέτηση, τοποθετείς τα λεφτά σου στην Ιονική και Λαϊκή. Σε κάθε περίπτωση, αναλαμβάνει ο Καθηγητής Στρατής Γ. Ανδρεάδης κι έχεις το κεφάλι σου σίγουρο.


Δεν εμπιστεύεσαι τον Καθηγητή; Κανένα πρόβλημα, πηγαίνεις στην Εθνική! Με τον Γ.Ι. Μαύρο. Που τον εβλέπεις και σε γκραβούρα για να ξέρεις με ποιον έχεις να κάμεις. Και για να έχουμε καλό ρώτημα, εσύ σήμερα γνωρίζεις σε ποιον έχεις εμπιστευθεί τα λεφτά σου; Α, τη δεκαετία του '60, δίναμε μεγάλη σημασία σε κάτι τέτοια και αφού δεν υπήρχε Linked-in, τον εσκιτσάραμε.


Αν πάλι θέλεις μία τράπεζα με υποκαταστήματα "εις όλας τας χώρας της Κοινής Αγοράς" (καθώς και "εις τον υπόλοιπον Κόσμον", κομμάτια να γίνει) τότε Αμέρικαν Εξπρές. Στα νέα γραφεία της επί της Πλατείας Συντάγματος. Φοβάμαι ότι το πενταψήφιο τηλέφωνο δεν λειτουργεί, οπότε μην το δοκιμάσεις. Όσο για το βαμβάκι από πάνω, μπορεί να νοικοκυρεύει εδω και τριάντα αιώνες τον άνθρωπο, αλλά την Πειραϊκή Πατραϊκή μια φορά, δεν την ενοικοκύρεψε.


Τώρα στις γιορτές, αν θέλεις να δώσεις μια μεγάλη χαρά στην οικογένειά σου, χάρισέ της ένα ψυγείο. Δύσκολα θα το τοποθετήσεις κάτω από το δέντρο, εκτός ίσως αν πάρεις εκείνο των 6,5 κυβικών ποδών που είναι κάπως οικονομικό. Ναι, τη δεκαετία του '60, η ελληνική οικογένεια απέκτησε ψυγείο! Και η χαρά της ήταν μεγάλη.


Τώρα σε περίπτωση που είχες απορία για την προέλευση της επωνυμίας Kelvinator, ιδού ο υπαίτιος: ο σοφός Καθηγητής Λόρδος Kelvin που ουχί μόνο ελάμπρυνε και εφώτιζε με το πνεύμα του το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, αλλά επεδίδετο σε έρευνες εκ των οποίων προέκυψε η ανακάλυψις του ψυγείου. Η διαφήμιση προσφέρει γενναιόδωρα εγκυκλοπαιδικές γνώσεις σε μία εποχη που δεν είχες τη δυνατότητα να γκουγκλάρεις. Σε τι θα σου χρησίμευαν όλα αυτά; Μπορεί να χρειαζόταν να λύσεις ένα σταυρόλεξο ή να συμμετέχεις σε ένα τηλε-παιχνίδι, να μην ξέρεις τον εφευρέτη του ψυγείου; (σ.σ. Μεταξύ μας, μείνε στο σταυρόλεξο, διότι το μεν ψυγείο το πήραμε, την δε τηλεόραση θα κάνουμε καμιά πενταετία-δεκαετία ακόμα υπομονή για να τη δούμε).


Δεν πιστεύω εσύ να είσαι το άλλο σπίτι! 


Από το γόνιμο παρόν προς ένα αισιόδοξο μέλλον. Και πώς να μην είναι άλλωστε, αν έχεις εξασφαλίσει "τις προϋποθέσεις για διευρωπαϊκή συναγωνιστικότητα";


Και τελειότητα και χαμηλή τιμή! Για να μην μιλήσω για το έπιπλον. 


Βεβαίως την τελειότητα την διεκδικεί και η Philips. Με το δικό της το ραδιόφωνο να έχει υποδοχή "για εξωτερική κεραία, προσγείωσι, πικ-απ και συμπληρωματικό μεγάφωνο". Δηλαδή μόνο με το ψυγείο Kelvinator δεν μπορείς να το συνδέσεις.


Χορός και μουσική με τα ραδιογραμμόφωνα Φίλιπς που σου δημιουργούν την αίσθηση πως είσαι σε μία αίθουσα συναυλιών. Και εντάξει τη μουσική να την εκαταλάβω, τον χορό πώς τον αποδίδουν τα εν λόγω ραδιογραμμόφωνα; Τύπου σε ξεσηκώνουν, πιάνεις αλαμπρατσέτα την οικογένεια και ρίχνεις μία Λίμνη των Κύκνων στο σαλόνι;


Αν θέλεις γραφομηχανή σαν αυτή που χρησιμοποιούσε η Βουγιουκλάκη στη Μοντέρνα Σταχτοπούτα για να τυλίξει τον Παπαμιχαήλ, τότε μια είναι η επιλογή: Oliveti. Διότι άλλωστε "εξώπλισε και το Κέντρον Ξένου Τύπου των Βασιλικών Γάμων". Άσε που παράγεται και σε πληκτρολόγιο Ιαπωνικού ΚΑΤΑΚΑΝΑ (το οποίο ανάποδα διαβάζεται "ανάκατακ" και σου δημιουργεί ένα άγχος για τη σειρά των πλήκτρων). Βάλε και ζαμπόν, κυρ-Στέφανε. 


Επειδή τη δεκαετία του '60 επισημαίνω πως ούτε το booking.com υπήρχε, έπρεπε να είσαι αρκετά προσεκτικός στην ανάγνωση των περιόδων λειτουργίας: μην βρεθείς Νοέμβρη μήνα στο Παληούρι, διότι το μοτέλ Ξενία που διαθέτει 144 κλίναι θα είναι κλειστό και δεν θα έχεις που την κεφαλήν κλίναι.


Ξεφυλλίζοντας τα περιοδικά και σκανάροντας τις διαφημίσεις, έφθασα και σε ετούτη. Η Columbia ανακοινώνει την κυκλοφορία δύο καινούργιων της δίσκων. Πρόκειται για τη Γειτονιά των Αγγέλων του Μίκη Θεοδωράκη και την Οδό Ονείρων του Μάνου Χατζιδάκι. Είμαστε στο έτος 1963. Μιας Ελλάδας πολύ διαφορετικής. Που μόλις απέκτησε ψυγείο, ακούει ραδιόφωνο, πίνει μπύρα και ταμ ταμ, αποταμιεύει τους κόπους της και παίρνει στεγαστικά δάνεια για να αγοράσει διαμερισματάκι που θα αποπληρώνει για δεκαετίες. Μιας Ελλάδας πολύ φτωχότερης με νωπές ακόμα τις μνήμες του πολέμου. Αλλά και μιας Ελλάδας τυχερής που μέσα στις πολλές αντιξοότητες και τις πολιτικές της αρρυθμίες, έχει την ευτυχή πολυτέλεια να επιλέγει μεταξύ Θεοδωράκη και Χατζιδάκι. Στο θέατρο, στο πικ-απ και στην καρδιά της.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου