Χίλιες και μία στάσεις

Το ξέρεις ότι περπατάω πολύ, αλλά μην επιμένεις: απλώς δεν γίνεται εδώ! Πρώτον, οι αποστάσεις είναι αδυσώπητες καθώς η πόλη είναι απλωμένη σε μήκος δεκάδων χιλιομέτρων. Και δεύτερον, δεν το επιτρέπουν οι κλιματολογικές συνθήκες -ακόμα κι όταν δεν φλερτάρει η θερμοκρασία με το πενηντάρι, λίγο η σκόνη της ερήμου, λίγο η πνιγηρή ατμόσφαιρα, νομίζω φθάνουν για να αποθαρρύνουν και τον πιο τολμηρό περιπατητή. 

Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότερες μετακινήσεις εδώ γίνονται με το αυτοκίνητο. Μπαίνεις στο γκαράζ του σπιτιού σου, βγαίνεις στο γκαράζ του γραφείου σου. Ξαναμπαίνεις στο γκαράζ του γραφείου σου, βγαίνεις στο γκαράζ του εμπορικού κέντρου. Ξαναμπαίνεις στο γκαράζ του εμπορικού κέντρου, ξαναβγαίνεις στο γκαράζ του σπιτιού σου. Και πάει λέγοντας.

Το καταλαβαίνω ότι βρίσκεις βαρετή και δυσάρεστη αυτή τη διαρκή εξάρτηση από το αυτοκίνητο -και εγώ δυσανασχετώ συχνά- αλλά και τι να κάμουμε; Πρέπει κανείς να προσαρμόζεται στις καταστάσεις. Ε λοιπόν αν δεν έχεις αντίρρηση, προτείνω για αλλαγή να κάμουμε το εξής: να πάρουμε το μετρό! 

Φυσικά και διαθέτουμε μετρό! Μπορεί να μην πολυσυνηθίζεται στον αραβικό κόσμο (είναι μόλις το δεύτερο, μετά από εκείνο του Καϊρου), αλλά είναι σύγχρονο, άνετο και με μεγάλο δίκτυο. Βλέπεις, πριν κάποια χρόνια, αποφασίσαμε ότι σε μια πόλη σαν ετούτη, με τα τεράστια μεγέθη και τους εντυπωσιακούς ρυθμούς επέκτασης, δεν επιτρέπεται να μην υπάρχει και μετρό. 

Ήταν τελοσπάντων ζήτημα γοήτρου: δεν μπορεί να έχουμε κατασκευάσει τεχνητά νησιά, φαρδιές λεωφόρους, θηριώδη εμπορικά κέντρα, υπερπολυτελή ξενοδοχεία και μερικούς από τους υψηλότερους ουρανοξύστες στον κόσμο και να μην διαθέτουμε μητροπολιτικό σιδηρόδρομο. Εντελώς ανεπίτρεπτο!

Για να είμαστε βεβαίως ειλικρινείς, το μετρό μας προοριζόταν εξαρχής όχι μόνο για τους ημεδαπούς, αλλά κυρίως για την εξυπηρέτηση των ξένων -μεταναστών και επισκεπτών μας- που δεν διαθέτουν απαραιτήτως αυτοκίνητο! Διότι ω ναι, έχουμε πολλούς ξένους: εργάτες από την Ινδία και το Πακιστάν, οικιακές βοηθούς από τις Φιλιππίνες και την Ινδονησία, ευρωπαίους expatriots και βεβαίως εκατομμύρια τουρίστες που μας επισκέπτονται εδώ στο Ντουμπάι. Μην ξεχνάς άλλωστε πως παρά τις αρκετές οικονομικές αναταράξεις που έχουμε περάσει, παραμένουμε το πιο τουριστικό και πολυεθνικό αστικό κέντρο του Περσικού Κόλπου. 

Σου αρέσει; Ναι, όντως μοιάζει ολοκαινουργιο, αν και έχουν περάσει καμιά δωδεκαριά χρόνια από τότε που εγκαινιάστηκε. Όλα αστράφτουνε και λαμποκοπάνε. Μην σε απασχολεί λοιπόν αν σέρνεται η κελεμπία σου, τα δάπεδα είναι πιο καθαρά και από το πάτωμα του σαλονιού σου. 

Απλώς αν θέλεις, ανασήκωνε ελαφρώς την κελεμπία στις κυλιόμενες σκάλες διότι είναι συχνά τα ατυχή περιστατικά με κυρίους και κυρίες που μαγκώνουν. Δεν θέλεις να το ζήσουμε.

Γενικά η αισθητική είναι φουτουριστική. Μεγάλες μεταλλικές και γυάλινες επιφάνειες, αυτόματα μηχανήματα και φωτοκύτταρα παντού, ζεν φωτισμοί και μίνιμαλ πινακίδες. 

Οι καμπυλωτές οροφές που σκεπάζουν σαν κουκουλια τους σταθμούς, τους κάμουν να μοιάζουν με διαστημικές βάσεις. Και καθόλου εντύπωση δεν θα σου έκαμε αν έβλεπες αντί για τον επόμενο συρμό, να μπουκάρει το Έντερπραϊζ με τον Κάπτεν Πικάρντ ή κανένα χόβερκραφτ με τον Λουκ Σκάιγουόκερ.

Αν προσθέσεις δε στην εικόνα τα μωβ και λιλά φωτιστικά που μοιάζουν με εξωγήινες μορφές ζωής, μπορεί και να ξεγελαστείς πως δεν βρίσκεσαι στην αραβική χερσόνησο, αλλά είσαι μέλος του πληρώματος στο Σολάρις. 

Ή ταξιδεύεις προς τον πλανήτη Βούλκαν για να συναντήσεις τον Μίστερ Σποκ. Εντάξει, σταματάω με τις sci-fi αναφορές, νομίζω κατάλαβες.

Υπάρχουν όμως και αρκετές πινελιές οριενταλισμού. Εικόνες με καμήλες, διακοσμήσεις με αραβουργήματα, τελειώματα που παραπέμπουν σε μιναρέδες.

Κάποιοι σταθμοί προς την πλευρά της παλιάς πόλης, φέρουν στοιχεία της τοπικής αρχιτεκτονικής με τα χαρακτηριστικά διαγώνια ανοίγματα στην κορφή που εμποδίζουν τη ζέστη και τον καυτό ήλιο να διεισδύσουν.

Διότι τελοσπάντων γίνεται συστηματική προσπάθεια εδώ και χρόνια στα Εμιράτα να διαφυλάξουμε την ιστορική μας κληρονομιά και τις παραδόσεις μας, αναδεικνύοντας τα στοιχεία της ταυτότητάς μας με κάθε τρόπο. Και είναι -αν μου επιτρέπεις- αξιοθαύμαστο το πως καταφέρνουμε το λίγο να το κάμουμε πολύ και να το επιβάλουμε ως αισθητική πρόταση και ως αναφορά.

Τρελάθηκες; Τι πας να κάνεις; Θέλεις να μας μπουζουριάσουν; Καλά δεν διαβάζεις τις πινακίδες; Στεκεσαι σε σημείο που θα ανοίξει πόρτα βαγονιού για τις γυναίκες. Εννοείται ότι υπάρχει διακριτό βαγόνι. 

Για την ακρίβεια διακριτός χώρος -δεδομένου ότι τα βαγόνια είναι συνεχή και μπορείς να περπατήσεις από το ένα στο άλλο. Ο χώρος των γυναικών όμως είναι άβατος για τους άντρες, επισημαίνεται με ροζ (!) σήμανση στο δάπεδο και αν τυχόν κανένας ξάμπαρκος τολμήσει να πατήσει το πόδι του εντός, τον περιμένει μεγάλο πρόστιμο. Και δεν θέλεις να σε συλλάβουν στα Εμιράτα.

Διότι ω ναι, θα σε συλλάβουν. Υπάρχει ειδική αστυνομία του μετρό. Και σε παρακολουθεί. Μέσα από περίπου τρεις χιλιάδες κάμερες. Που βρίσκονται παντού: στις σκάλες, στις εισόδους, στους διαδρόμους, στα φουαγιέ, στους συρμούς, πάνω στο κεφάλι σου. 

Όπως καταλαβαίνεις, δεν κινδυνεύεις ούτε από πορτοφολάδες, ούτε από εφαψίες, ούτε από επικίνδυνους τύπους που κάμουν ανενδοίαστα τσιχλόφουσκες μπροστά στα μούτρα σου (υπάρχει πρόστιμο και γι'αυτό). Και τελοσπάντων φθάνεις να νιώθεις πιο ασφαλής στο μετρό, παρά στο σπίτι σου. 

Όταν λέμε θέση για μαμάδες ή θέση για ΑΜΕΑ, το εννοούμε. Την αφήνεις πάντα, μα πάντα, κενή.

Και γενικά, σε συμβουλεύω να μελετήσεις πολύ σχολαστικά το τι επιτρέπεται και τι όχι, διότι αν δεν είσαι μελετημένος σίγουρα θα υποπέσεις σε κάποια έκνομη ενέργεια. 

Παράδειγμα, αν κουβαλάς πάνω από μία βαλίτσα και μία ατομική τσάντα, θα φας πρόστιμο. Αν μασουλήσεις δύο πλακίδια σοκολάτας από αυτή που κρύβεις στην τσέπη σου, πάλι πρόστιμο. Αν τολμήσεις -κατά τη συνήθη εν Ελλάδι πρακτική- να εισέλθεις στο συρμό, ενόσω οι άλλοι εξέρχονται, μάντεψε: πρόστιμο. 

Δεδομένου ότι στο Ντουμπάι τα πρόστιμα δεν είναι θεωρητικά, αλλά επιβάλλονται κανονικότατα, θα διαπιστώσεις ότι υπάρχει εμπεδωμένη αίσθηση ευταξίας. Κοινώς, δεν κουνιέται φύλλο.

Επίσης στο μετρό δεν θα συναντήσεις ζητιάνους, μικροπωλητές, ακορντεονίστες, παιδάκια που τραγουδούν τη Μαντουβάλα ή εκείνον τον κυριούλη που έβλεπα στον Ηλεκτρικό να διατείνεται για τουλάχιστον δέκα συναπτά έτη πως βρίσκεται στο τελικό στάδιο καρκίνου με πιστοποιητικό από το Ελπίς -καλή του ώρα!

Εντάξει, όπως καταλαβαίνεις, το θέμα γκραφίτι δεν χρειάζεται να το συζητήσουμε καν. Όχι μόνο εντός του μετρό, αλλά και γενικά στο Ντουμπάι. 

Όπως σου είπα και πριν, το μετρό είναι γεμάτο με ξένους. Όχι ότι δεν το χρησιμοποιούν και οι Εμιράτοι, αν και συνήθως επιλέγουν να μετακινηθούν με το αυτοκίνητό τους. Πάντως σε περίπτωση που ας πούμε είσαι Εμιράτος και θέλεις να πάρεις το μετρό αλλά δεν επιθυμείς να αναμιχθείς με τα πλήθη, υπάρχει για εσέ η δυνατότητα του βαγονιού Gold Class. Με υψηλότερο εισιτήριο, εξασφαλίζεις δερμάτινη θέση, πρίζα για το κινητό, χώρο για τα πόδια σου και πανοραμική θέα με τεράστια παράθυρα για να απολαμβάνεις τη διαδρομή.

Η οποία είναι πράγματι εντυπωσιακή -αν δεν είσαι εξοικειωμένος με σύγχρονες μεγαλουπόλεις. Ένα κομμάτι της διαδρομής είναι υπόγειο, αλλά στο μεγαλύτερο μήκος τους οι γραμμές είναι υπέργειες και το τρένο κινείται -σχεδόν ίπταται- πάνω σε ράγες που βρίσκονται σε πυλώνες, αρκετά μέτρα πάνω από το επίπεδο του εδάφους.

Αυτό εκεί είναι το Μπουρτζ Χαλίφα, το υψηλότερο κτήριο του κόσμου. 

Μπορείς να το διακρίνεις από απόσταση πολλών χιλιομέτρων και παρότι τριγύρω του υπάρχουν αρκετοί άλλοι ουρανοξύστες, σχεδόν τους εκμηδενίζει με το ύψος του.

Και αυτή είναι μεγάλη κεντρική λεωφόρος του Σεϊχη Ζαϊντ. Με έξι λωρίδες ανά κατεύθυνση. Ενίοτε και εφτά και οκτώ. Το μετρό ταξιδεύει κατά μήκος της και ανά δυοτρία χιλιόμετρα, υπάρχουν στάσεις.

Κοιτώντας και ξανακοιτώντας το Ντουμπάι καθώς τρέχουν τριγύρω μου οι εικόνες, προσπαθώ να ξεμπερδέψω τις σκέψεις μου γι'αυτό. 

Μπορεί κανείς να μείνει στην πρώτη εικόνα, της φουτουριστικής αισθητικής των κτηρίων του και να δηλώσει εντυπωσιασμένος. Μπορεί να περάσει στη δεύτερη εικόνα, της αχαλίνωτης οικονομικής και τεχνολογικής ορμής που μετέτρεψε μια έρημο σε αστραφτερό αστικό λούναπάρκ και να δηλώσει τρομοκρατημένος. Μπορεί να διεισδύσει πιο βαθιά, επισημαίνοντας τις αμφισημίες και τις ανισότητες και να δηλώσει προβληματισμένος. 

Αλλά όπως όλα τα μέρη, έτσι κι ετούτο, κρύβει αρκετές αθέατες πλευρές που δεν αποκαλύπτονται με πρόχειρες αναγνώσεις και δύσκολα αντιλαμβάνεται ένας τουρίστας από την ξαπλώστρα της πισίνας του ή από μία βόλτα στο μολ. Ω πρέπει να το ζήσει το Ντουμπάι και τα πολλά του πρόσωπα: στις γειτονιές της Ντέιρα, στα αλιευτικά σκάφη που ξανοίγονται εδώ και αιώνες από το λιμανάκι του Αλ Ρας, στις συνοικίες που συνωστίζονται οι μετανάστες από την Ινδία και το Πακιστάν. Όρεξη να'χεις να περιπλανιέσαι. Διότι εντέλει το ζητούμενο δεν είναι να πάρεις το μετρό. Το ζητούμενο είναι πού μπορεί να σε πάει αυτό το μετρό.