Εν Ιορδάνη

Αλήθεια, πώς είχες αντιδράσει στη βάπτισή σου; Ήσουν από εκείνα τα κλαψιάρικα μωρά που πλαντάζουν καθόλη τη διάρκεια του μυστηρίου ή μήπως συγκαταλέγεσαι στα πολύ ψύχραιμα, μπλαζέ νήπια που φοράνε ένα αμυδρό χαμόγελο και κοιτάζουν με συγκαταβατικότητα τον νονό; 

Λόγω της εμπεδωμένης πρακτικής να βαπτιζόμαστε σε βρεφική ηλικία, οι περισσότεροι εξ ημών δεν έχουμε ανάμνηση εκείνης της ημέρας. Οπότε αρκούμαστε στις φωτογραφίες και τις διηγήσεις των γονιών μας. Εντούτοις, υπάρχουν και κάποιοι που έχουν πλήρη συνείδηση της διαδικασίας βάπτισης (ή έστω αναβάπτισής τους), καθώς την πραγματοποιούν ως ενήλικοι.

Πιάσαμε όμως την κουβέντα και δεν σου έδωσα γεωγραφικό στίγμα: ε λοιπόν βρισκόμαστε στο Ισραήλ. Στον Ιορδάνη ποταμό. Και συγκεκριμένα, στο σημείο που ξεκινά το ταξίδι του από τη λίμνη Τιβεριάδα. Μετά από κάμποσες στροφές και περιπέτειες, το ποτάμι καταλήγει στην απόκοσμη Νεκρά Θάλασσα.

Το μέρος αυτό λέγεται Yardenit. Και πρόκειται για το πιο δημοφιλές σημείο βάπτισης των Χριστιανών. Για να καταλάβεις, τα προηγούμενα χρόνια έφθασε να δέχεται περί το μισό εκατομμύριο επισκέπτες και προσκυνητές ετησίως. Πολλοί εξ αυτών, βουτούν στον Ιορδάνη και επαναλαμβάνουν τη βάπτισή τους στα ίδια νερά που υποτίθεται ότι τελέστηκε η βάπτιση του Ιησού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Μεταξύ μας, το ακριβές σημείο εικάζεται πως είναι αρκετά χιλιόμετρα νοτιότερα (στο Qasr el Yahud), αλλά επειδής εκεί βρίσκονται τα ταραχώδη σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Ιορδανίας, οι Ισραηλινοί απεφάσισαν να αναδείξουν ως θρησκευτικό αξιοθέατο ετούτο το κάπως πιο ασφαλές σημείο (αν και απέναντι από εδώ είναι τα υψίπεδα του Γκολάν, οπότε καλού καλού έχε το νου σου διότι κατά καιρούς εκτοξεύονται ρουκέτες!).

Λοιπόν, άκου προσεκτικά τις οδηγίες: αγοράζεις την ειδική, λευκή ποδιά που πάνω έχει στάμπα με την αγιογραφημένη βάπτιση του Ιησού και ένα απόσπασμα του Ευαγγελίου (εννοείται πως διατίθεται και εις την ελληνικήν) και ακολούθως πηγαίνεις στα αποδυτήρια. Βγάζεις τα ρουχαλάκια σου, φοράς το μαγιό σου (ελπίζω για το καλό μας και για τη δική σου την αξιοπρέπεια, να έφερες!), βάζεις από πάνω την ποδιά και είσαι έτοιμος για τη θρησκευτική εμπειρία. Να, όπως η Σβετλάνα και η Μαρούσκα.

Ευτυχώς, τα νερά δεν είναι πολύ κρύα. Και τελοσπάντων, το βασικό κοινό αυτής εδώ της διαδικασίας -η Σβετλάνα, η Μαρούσκα, ο Βλαντίμιρ και ο Μπαρίς- δεν καταλαβαίνουν από ψύχος. Διότι προέρχονται από τις Ρωσίες και τις Λευκορωσίες, από τις Κριμαίες και τα Νοβοσιμπίρσκ, έχουν κάμει εκατοντάδες χιλιόμετρα για να βρεθούν εδώ, δεν χαμπαριάζουν με το μπούζι και βουτούν δίχως δεύτερη σκέψη.

Η βάπτιση στα νερά του Ιορδάνη θεωρείται εδώ και πολλούς αιώνες, πολύ σημαντική τελετουργία για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς. Εξού και θα ιδείς και κάμποσους Έλληνες εδώ -που έρχονται συνήθως με γκρουπ θρησκευτικού τουρισμού στο πλαίσιο περιήγησης στους Αγίους Τόπους. 

Θάχεις στα σίγουρα ακούσει, πως μετά από τη βάπτισή σου στον Ιορδάνη, γίνεσαι Χατζής. Όχι, δεν αρχίζεις να τραγουδάς το "όταν κοιτώ από ψηλά, μοιάζει η Γη με ζωγραφιά" με βραχνή φωνή (συγκεντρώσου, αυτός είναι ο Κώστας Χατζής), μήτε αρχίζεις να σιάχνεις μπακλαβαδάκια, καταϊφάκια και κουρκουμπίνια (συγκεντρώσου, αυτός είναι ο ζαχαροπλαστείος Χατζής). 

Απλώς δύνασαι να προσθέσεις μπροστά από το όνομά σου, το προσωνύμιο "Χατζής" και αντίς για Χρήστο να σε λέμε Χατζηχρήστο. Αμ πως;

Ε λοιπόν σήμερα είναι τα Φώτα και οι Φωτισμοί. Και χαρά μεγάλη και οι αγιασμοί. Κάθε τέτοια μέρα, ο κόσμος εδώ στον Ιορδάνη, είναι περισσότερος από τα συνήθη. Αλλά μη γελιέσαι, αυτές οι βαπτίσεις τελούνται καθημερινά, καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Διότι γκρουπς προσκηνυτών καταφθάνουν ακατάπαυστα.

Μένω για ώρα και παρατηρώ την ιεροτελεστία. Είναι η συνέχεια πανάρχαιων παραδόσεων τελετουργικής αποκατάστασης της αγνότητας. Από τον καθαρμό των Αρχαίων Ελλήνων ως το Ιουδαϊκό Μικβά και τον εξαγνισμό των Ινδουιστών στον Γάγγη, το νερό αποτελεί το συμβολικό μέσο για την πνευματική κάθαρση. 

Προφανώς η πίστη είναι που οδηγεί όλους αυτούς τους ανθρώπους να μπουν χειμωνιάτικα στα όχι-ιδιαιτέρως-καθαρά-και-διαυγή νερά του Ιορδάνη για να αναβαπτιστούν. Η πίστη είναι που οδηγεί αυτή τη μέρα, και τους όσους βουτούν στην Ελλάδα για να πιάσουν το σταυρό.  

Προφανώς το θέμα της μεταφυσικής αναζήτησης και της υπαρξιακής αγωνίας είναι μία βαθιά προσωπική υπόθεση. Και ο καθείς εξ ημών, αντιμετωπίζει αυτά τα ζητήματα με τον δικό του τρόπο και καθόπως μπορεί. Αλλά η γνώμη η δική μου -χωρίς να θέλω να υπεισέλθω, ούτε να ασκήσω κάποια κριτική- είναι ότι η λύτρωση δεν κερδίζεται με ιεροτελεστίες και λευκές ποδιές, αλλά μάλλον μέσα από τον τρόπο που διαβιεί κανείς τη ζωή του και στοχάζεται τον κόσμο. Τόσο απλά. Και τόσο δύσκολα.

Έχω κάτι τελευταίο να σου δείξω: το μαγαζί ντε! Διότι για να μπεις και να βγεις στον περιφραγμένο και διαμορφωμένο χώρο που τελούνται οι βαπτίσεις, περνάς υποχρεωτικά από ένα κατάστημα. Για την ακρίβεια, ένα αχανές κατάστημα -τύπου σουπερμάρκετ.

Όπου παίρνεις το καλαθάκι σου και το γιομίζεις με πάσης φύσεως καθαγιασμένα λαδάκια, σταυρουδάκια, εικονίσματα, μάους-παντ με ρήσεις της Βίβλου, σετ φλιτζανιών με το σταυρό, λιβάνια, θυμιατά, φάτνες, αγαλματάκια της Παναγίας, αφισέτες με τον Ιησού και τραπεζομαντηλάκια με κεντημένο τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Για να πάρεις μπόλικα να διακοσμήσεις το σπίτι και να κάμεις δώρο στη θεία Σιρμούλα.

Η εμπορευματοποίηση της πίστης είναι κομμάτι του εκχυδαϊσμού της. Προσβάλει τον όποιο συμβολισμό, υπονομεύει την όποια πνευματικότητα και δημιουργεί ένα απωθητικό πλαίσιο -συχνά στα όρια της αγυρτείας.   

Αλλά ας είναι. Μένοντας στο συμβολισμό, θα ευχηθώ καλή φώτιση. Και αν πράγματι αναγνωρίζουμε μεγάλα λάθη στη συμπεριφορά μας, αδυναμίες στο χαρακτήρα μας, ατιμίες στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους άλλους, καλό είναι να προσπαθήσουμε να διορθώσουμε όσα μπορούμε. Διότι το νερό σύντομα στεγνώνει και εξατμίζεται. Αλλά εκείνο που μένει είναι η συνείδησή μας.