Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2021

Υβριδικό ψαρολιοντάρι

Στις θρησκευτικές και μυθολογικές παραδόσεις των λαών, μπορεί να συναντήσει κανείς λογής λογής πλάσματα με μικτές ταυτότητες. Ο Κένταυρος ας πούμε, αποτελεί πολύ επιτυχημένο υβρίδιο ανδρός και αλόγου. Η Σφίγγα, ωραιότατο συνδυασμό γυναίκας και φτερωτού λιονταριού. Ο Γκανέσα, εξαιρετικό μίγμα ανδρός και ελέφαντα. Η Χίμαιρα, υπέροχο συνονθύλευμα κατσίκας, λιονταριού και φιδιού. Αντίθετα, το Merlion -ένα από τα νεώτερα μέλη της μεγάλης οικογένειας των μυθολογικών πλασμάτων- αρχικώς δεν σου φαίνεται μήτε ιδιαιτέρως ευφυές ως κατασκευή, μήτε πρακτικά πολύ λειτουργικό.

Διότι κακά τα ψέματα, ένα πλάσμα με κεφαλή λιονταριού και σώμα ψαριού, εμένα τουλάχιστον μού μοιάζει κάπως απροσάρμοστο. Θα μου πεις, ρώτα τον Μινώταυρο, έναν Ιχθυοκένταυρο ή κανέναν από τους Τελχίνες να ιδείς τι δυσκολίες, μπούλινγκ και ψυχολογικά αδιέξοδα είχαν να αντιμετωπίσουν μια ζωή και έλα μετά να τα ξαναπούμε.

Το Merlion δεν προέρχεται από κάποια μυθολογική παράδοση, αλλά αποτελεί προϊόν marketing -εξού και συχνά το φέρνω ως παράδειγμα σε σχετικές διαλέξεις. Στα μέσα της δεκαετίας του '60, η Σιγκαπούρη, που απόκτησε την ανεξαρτησία της από τους Άγγλους μόλις το 1959, αποφάσισε να δημιουργήσει ένα σύμβολο για τις ανάγκες της τουριστικής της προώθησης. Η αρχική μορφή του Merlion σχεδιάστηκε από τον ιχθυολόγο Alec Fraser-Brunner (εξού και το λέπι) με αποκλειστικό σκοπό να αποτελέσει το λογότυπο του Οργανισμού Τουρισμού της Σιγκαπούρης.

Η ανταπόκριση του κόσμου όμως ήταν τόσο ενθουσιώδης που σύντομα το πλάσμα αναβαθμίστηκε και έγινε σήμα κατατεθέν της χώρας, ενώ ένα γιγάντιο άγαλμά του παραγγέλθηκε στον γλύπτη Lim Nang Seng για να τοποθετηθεί στις εκβολές του ποταμού της Σιγκαπούρης. Το εν λόγω άγαλμα που έχει ύψος εννιά περίπου μέτρα και ζυγίζει 70 τόνους βρίσκεται σήμερα μερικές εκατοντάδες βήματα μακριά από το αρχικό σημείο τοποθέτησης, σε μιαν άκρη της θαυμάσιας όχθης που έχει διαμορφωθεί, αντίκρυ από το Marina Bay. 

Και αποτελεί βεβαίως κορυφαίο τοπόσημο και ένα από τα πιο φωτογενή σημεία της χώρας.

Πράγματι, όταν έρχεται κανείς για πρώτη φορά στο σημείο αυτό, δεν μπορεί παρά να εντυπωσιαστεί. Ξωπίσω από το Merlion βρίσκεται το ιστορικό Fullerton Hotel και ο ποταμός που λέγαμε πριν. Νοτιοδυτικά, υψώνονται οι μονδέρνοι ουρανοξύστες του επχειρηματικού κέντρου.

Από την άλλη πλευρά, μία μεγάλη γέφυρα οδηγεί προς την Esplanade.

Στην Esplanade, έχει οικοδομηθεί ένα σύμπλεγμα κτηρίων πολιτιστικών χρήσεων με κυριότερο το Θέατρο της Σιγκαπούρης, όπου μπορείς να παρακολουθήσεις ωραιότατες παραστάσεις και συναυλίες.

Ακριβώς μπροστά του, υπάρχουν υπαίθριες σκηνές, όπου καλλιτέχνες, μπάντες και χορευτικά συγκροτήματα έχουν την ευκαιρία να επιδείξουν τα ταλέντα τους. 

Αρκετές είναι οι φορές που εκπλήσσομαι από την αρτιότητα της σκηνικής παρουσίας και τον επαγγελματισμό με τον οποίο αντιμετωπίζουν ακόμα και ερασιτεχνικές ομάδες ή σύλλογοι, την παρουσία τους εδώ.

Ακριβώς απέναντι από το Merlion βρίσκεται ένα άλλο περίφημο τοπόσημο. Πρόκειται για τους τρίδυμους ουρανοξύστες του Marina Bay, στην κορυφή των οποίων ξαπλώνει μία τεράστια πλατφόρμα με πισίνες και μπαρς. Ακριβώς δίπλα τους, το λευκό κτήριο που μοιάζει με άνθος λωτού, φιλοξενεί το ArtScience Museum. 

Αν ερχόσουν εδώ πριν δυοτρεις δεκαετίες, θα διαπίστωνες πως ουχί μόνον δεν υπήρχαν αυτά τα κτήρια, αλλά ούτε καν η γη επί των οποίων οικοδομήθηκαν. Ναι, όλη η απέναντι απλωσιά αποτελεί αποτέλεσμα ανθρώπινης παρέμβασης και πιο συγκεκριμένα, ενός τεράστιου σχεδίου δημιουργίας τεχνιτών νησιών που αύξησε το έδαφος της χώρας και διαμόρφωσε έναν εσωτερικό κόλπο στο σημείο όπου άλλοτε έβλεπες την ανοιχτή θάλασσα.

Αν είσαι αρχιτέκτονας, πολεοδόμος, μηχανικός ή ασχολείσαι με τη διαμόρφωση τοπίων, η Σιγκαπούρη είναι από τα μέρη που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείς. 

Μεταξύ μας, ακόμα κι αν δεν είσαι τίποτα από τα παραπάνω, ακόμα κι αν δεν σε έλκει ιδιαιτέρως η Ασία (ξεύρω ότι αυτό ισχύει για πολλούς Έλληνες), στοιχηματίζω πως ένας και μόνο περίπατος εδώ, είναι ικανός να σου διδάξει πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα για το σύγχρονο κόσμο.

Αλλά η συζήτηση αυτή είναι μεγάλη και σύνθετη -θα επανέλθουμε άλλην ώρα, δεν είμαστε σήμερα εδώ για αναλύσεις και τα όσα έχω να σου πω για τη Σιγκαπούρη θα μπορούσανε να μας πάρουνε μέρες. Για ποιο λόγο βρισκόμαστε λοιπόν εδώ, θα αναρωτηθείς.

Μα για να φωτογραφηθούμε. Έτσι απλά.

Εκατοντάδες, χιλιάδες άνθρωποι έρχονται κάθε μέρα στο σημείο αυτό για να ποζάρουν δίπλα στο Merlion. 

Πολλοί εξ αυτών είναι Κινέζοι. Αποτελούν άλλωστε τη μεγαλύτερη τουριστική αγορά για τη μικροσκοπική Σιγκαπούρη και της εξασφαλίζουν εδώ και χρόνια πολύτιμη εισροή συναλλάγματος.

Διαβοήτοι για τους κακούς τους τρόπους (ή για την ακρίβεια, για την παντελή έλλειψη αυτών που εμείς θεωρούμε τρόπους καλής συμπεριφοράς), οι Κινέζοι τουρίστες καταβροχθίζουν το εκάστοτε τουριστικό προϊόν με παροιμιώδη λαιμαργία. Σπρώχνονται μπροστά στα τοπόσημα, απαθανατίζουν τους εαυτούς τους, ψωνίζουν μεμοραμπίλια. 

Και σπάνια ενδιαφέρονται για κάτι πέραν αυτού που μπορούν να φάνε ή να φωτογραφήσουν.

Εκτός από τους Κινέζους, θα συναντησεις κάμποσους Μαλαισιανούς και Ινδονήσιους, πράγμα καθόλου δυσεξήγητο. Η Σιγκαπούρη βρίσκεται στον Πορθμό της Μαλάκκα ανάμεσα σε δύο γιγαντιαίους γείτονες: τη Μαλαισία και την Ινδονησία.

Αμφότερες οι χώρες αυτές είναι κατά βάση μουσουλμανικές, εξού και οι ενδυματολογικές επιλογές των κυριών που φωτογραφίζονται δίπλα στο Merlion.

Μία ειδοποιός διαφορά με τις μουσουλμάνες του Περσικού κόλπου είναι τα έντονα χρώματα στα ρούχα. Το τσαντόρ καλύπτει μεν τα μαλλιά, αλλά το υπόλοιπο πρόσωπο παραμένει ακάλυπτο καθώς δεν χρησιμοποιούνται νικάμπ, ούτε βεβαίως μπούρκες. Πριν χρόνια, δεν μπορούσα να διακρίνω τις διαφορές ανάμεσα στους λαούς της Ασίας, μα πλέον μπορώ με αρκετή ασφάλεια να σου πω αν κάποιος είναι Κινέζος, Κορεάτης ή Ιάπωνας, Ταϊλανδός, Ινδονήσιος ή Μαλαισιανός. Έχει νομίζω ενδιαφέρον αυτή η άσκηση.

Κι είναι ένας από τους λόγους που μου αρέσει να έρχομαι περίπατο στο μέρος αυτό. Για να παρατηρώ. Τον κόσμο, τις εκφράσεις, τις πόζες, τις αντιδράσεις.


Μία διαρκής παράσταση με τυχαία διανομή ρόλων και εναλλασσόμενους πρωταγωνιστές.


Έρχονται, φωτογραφίζονται, φεύγουν. Κοιτάζουν τη θέα, σχολιάζουν τα κτήρια, χαζεύουνε το Merlion.


Κάθονται κατάχαμα και στήνουν φαγοπότια. 


Συγκεντρώνονται και ύστερα σκορπίζουν.


Η Σιγκαπούρη είναι μία χώρα μικροσκοπική, αλλά πολύ πλούσια εν τω μέσω μιας περιοχής που μέχρι πριν μερικές δεκαετίες συγκαταλεγόταν στις μάλλον φτωχές του πλανήτη, αλλά πλέον αναπτύσσεται ραγδαία. Είναι μία χώρα με κυρίαρχες θρησκείες τον Βουδισμό και τον Χριστιανισμό (λόγω του αποικιακού παρελθόντος) εν τω μέσω μιας αμιγώς μουσουλμανικής γειτονιάς. Είναι μία χώρα με πολιτική σταθερότητα και ένα ιδιότυπο μοντέλο μονοκομματικής δημοκρατίας (μεγάλη κουβέντα κι αυτό!) σε μία περιοχή με αυταρχικά καθεστώτα, δικτάτορες και παρεμβατικούς μονάρχες. 


Ναι, θα μπορούσε κανείς να πει πως αποτελεί ένα υβρίδιο. Προτεσταντικής πολιτικοοικονομικής λογικής και ασιατικών κοινωνικών καταβολών. Ένα υβρίδιο που δημιουργήθηκε μέσα από την ανάγκη και τον πραγματισμό. Που δεν προσπάθησε να αλλάξει το τριγύρω του, αλλά να προσαρμοστεί σε αυτό για να επιβιώσει. Και σε όρους ευημερίας τουλάχιστον, τα κατάφερε περίφημα.


Κεφαλή λιονταριού λοιπόν. Για να μπορεί να δείχνει τα δόντια της και να βρυχάται ώστε να τρομάζει τους επίδοξους οχτρούς.


Και σώμα ψαριού. Για να μπορεί να κολυμπάει στα πολύτιμα θαλάσσια στενά που της επιφύλαξε η γεωγραφία της.


Τώρα λοιπόν που το ξανασκέφτομαι, θαρρώ πως αδίκησα το Merlion. Κι ας είναι προϊόν marketing, κι ας φαίνεται αρχικώς δυσλειτουργικό ένα ψαρολιοντάρι με χαίτη και λέπια, εντέλει μου μοιάζει απολύτως εύστοχος τούτος ο υβριδισμός. 


Και κάπως διδακτικός. Για όλους εκείνους που αναγιγνώσκουν τον κόσμο μονοκόμματα, ασπρόμαυρα και μανιχαϊστικά. Που επιμένουν να τον φορμάρουν στις δικές τους ταξινομήσεις. Καμιά φορά, νομίζω πως θα πρέπει να αφήνεις κατά μέρος τις τόσο ακλόνητες βεβαιότητές σου για να μπορείς πέραν των λιονταριών και των ψαριών, να αναγνωρίζεις και τα Merlions εκεί έξω. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου