Τα Χάλκινα

Ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας υπήρξε τρομερό λαμόγιο, ακόμα και για τα δεδομένα των Ρωμαίων. Χαρισματικός στρατιωτικός, αλλά πανούργος και αδίστακτος, κατάφερε να αναδειχθεί κυρίαρχος της Ρώμης, κατά της οποίας προέλασε όχι μία, αλλά δύο φορές. 

Τη νιότη του την επέρασε μέσα στα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια, ενώ κατά τη διάρκεια του βίου του μπερμπάντεψε καμπόσο, ηγάπησε έναν ηθοποιό ονόματι Μητρόβιο και παντρεύτηκε πέντε φορές, ωσάν τον Ερρίκο τον Πέμπτο, τον Ρίτσαρντ Μπάρτον, τον Λάρι Κινγκ και τη Ζα-ζα Γκαμπόρ μη-χειρότερα! Η τελευταία σύζυγός του, ονόματι Βαλέρια Μεσσάλα, ήταν μία ζουμερή 20άρα την οποία εκείνος νυμφεύθηκε λίγο πριν πεθάνει, στα 60 του, αφήνοντάς την έγκυο. Τί να σου κάμει και η σύνταξη χηρείας;

Το 87-86 π.Χ. ο Σύλλας στα ντουζένια του, πολιόρκησε -μεταξύ άλλων- την Αθήνα, η οποία είχε συμμαχήσει με τον Βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη κατά των Ρωμαίων. Και επειδής κατά την πολιορκία, είχε ο ανοικονόμητος καταναλώσει τα αποθέματα ξύλου που διέθετε για να σφυροκοπάει τα τείχη, ρήμαξε τα ιερά άλση και τις κατάφυτες περιοχές γύρω από το Λύκειο και την Ακαδημία -όχι για να ξεύρεις πότε άρχισε το ξεπάστρεμα του περιαστικού πρασίνου! 

Οι δύσμοιροι οι Αθηναίοι από την άλλη είχαν ξεμείνει από προμήθειες και έτρωγαν ως και δερμάτινα παπούτσια, αν έχεις το Θεό σου. Που τώρα πας να αγοράσεις ένα ζευγάρι και σε τρώει εκείνο.

Να μην στα πολυλογώ, οι άνδρες του Σύλλα -όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις- βρήκαν ένα αδύναμο σημείο στα τείχη, μπουκάρανε στην πόλη και έγινε της κακομοίρας: κάψανε, λεηλατήσανε, σκοτώσανε και βιάσανε. Λίγες ημέρες αργότερα, ο Σύλλας κατέλαβε τον Πειραιά, τον οποίο και κατέστρεψε ολοσχερώς -πράξη που ίσως δικαιολογήσουν σήμερα κάποιοι πολύ φανατικοί βαζέλες και μόνο.

Θα έχεις ήδη αναρωτηθεί τί με έπιασε και τα μνημονεύω όλα ετούτα! Ε λοιπόν προημερών επισκέφθηκα μετά από καιρό το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά. Το οποίο μπορεί να μην είναι ιδιαιτέρως μεγάλο και διάσημο, αλλά διαθέτει εξαιρετική συλλογή και χαίρομαι πάντα να μαθαίνω από τα εκθέματά του.

Μεταξύ άλλων, μπορείς να θαυμάσεις εδώ ευρήματα από το νεκροταφείο της αρχαίας πόλης, από το ιερό της Μουνιχίας και το ιερό της Μητρός των Θεών στο Μοσχάτο, αλλά και πολλά αντικείμενα από ναυάγιο ρωμαϊκού πλοίου στο λιμάνι του Πειραιά.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το επιτύμβιο ναόσχημο μνημείο του Νικηράτου και του γιου του Πολυξένου που βρέθηκε στην Καλλιθέα και φιλοξενείται σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα. 

Πρόκειται για μνημείο υψηλής τέχνης και πολυτέλειας: με τους ιωνικούς του κίονες, με την ζωφόρο να φέρει παράσταση αμαζονομαχίας, με τα αγάλματα του μπαμπά, του γιου και του καημένου του δούλου -που εικονίζεται κατά τα συνήθη, ως πιο μικρόσωμος, για να μην παίρνουμε και θάρρητα. 

Νομίζω θα σε συναρπάσει και αυτός ο θαυμάσιος μαρμάρινος Λέοντας. Ο οποίος ήταν επιτύμβιο ανάθημα και βρέθηκε στο Μοσχάτο. 

Οι επεξηγηματικές πινακίδες είναι πολύ κατατοπιστικές και η τοποθέτηση των εκθεμάτων, σε βοηθάει να εμπλουτίσεις τις γνώσεις σου για τα ταφικά έθιμα, αλλά και για τις εμπορικές συναλλαγές στην αρχαιότητα -καθότι ο Πειραιάς ως λιμάνι, αποτελούσε από τότες σημείο διακίνησης εμπορευμάτων.

Αν είσαι όμως ανυποψίαστος, η μεγάλη έκπληξη σε περιμένει στον επάνω όροφο. 

Όπου θα βρεις κάτι μοναδικό: τη λεγόμενη Αίθουσα των Χάλκινων. 

Στην οποία θα θαυμάσεις μερικά από τα πιο εξαίσια χάλκινα αγάλματα που έχεις ματαδεί. 

Το εντυπωσιακό είναι η προέλευσή τους. Επιστροφή στον Σύλλα. Όταν ο τρισκατάρατος πολιορκούσε την Αθήνα και τον Πειραιά, κάποιοι -έχοντας προφανώς πληροφορηθεί ότι σουφρώνει έργα τέχνης και αναθήματα- αποφάσισαν να κρύψουν τα εν λόγω αγάλματα σε μία αρχαία αποθήκη για να τα σώσουν. Όμως η αποθήκη μάλλον κάηκε στην πολιορκία, τα αγάλματα θάφτηκαν κάτω από τις στάχτες και έμειναν εκεί. Για 2046 χρόνια. 

Μέχρι που το 1959 κατά τη διάρκεια αποχετευτικών έργων στη διασταύρωση των οδών Βασιλέως Γεωργίου και Φίλωνος, τα αγάλματα αντίκρισαν και πάλι το φως του αττικού ουρανού. Και ξύπνησαν από τον υπεραιωνόβιο λήθαργό τους.

Η Αθηνά.

Ο Κούρος-Απόλλωνας. 

Δύο αγάλματα της Αρτέμιδος.

Και ένα τραγικό προσωπείο. Χάλκινα όλα. 

Μαζί τους, μερικές ερμαϊκές στήλες και ακόμη ένα μαρμάρινο αγαλματίδιο της Αρτέμιδος. Ένα συγκινητικό ανσάμπλ από τον άλλο κόσμο. Που το φυγάδευσε ένα αρχαίο χέρι και το σκέπασε η αττική γη για αιώνες, προκειμένου να μπορέσεις εσύ σήμερα να το θαυμάσεις. 

Αυτή λοιπόν η σκέψη με έκαμε να κοντοσταθώ, να καταπιώ έναν αναστεναγμό και να χαθώ. Στην αναμέτρηση μου με το χρόνο, στη συνέχεια της ιστορίας, στα πολλά και ανέλπιστα κεφάλαια που μπορεί να περιλαμβάνει μία αφήγηση.  

Που μπορεί να ξεκινάει πολύ πολύ νωρίτερα από την συμβατική αρχή της. Και να τελειώνει πολύ πολύ αργότερα από το συμβατικό τέλος της. Ακόμα κι αν ο Σύλλας κατάφερε να υποτάξει τούτα τα μέρη και να τα μαγαρίσει με λογής λογής βιαιότητες, να που η Αθηνά, ο Απόλλωνας και η Άρτεμις στέκουν μετά από τόσα χρόνια, μπροστά μου ζωντανοί. 

Και με έναν τρόπο, θριαμβευτές.