Ευρωεπιλογές

Ακόμα κι αν δεν θέλεις να το παραδεχτείς για ιδεολογικούς ή ιδιοσυγκρασιακούς λόγους, η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι πολύ σπουδαίο εγχείρημα. Δεν θα αρχίσω να αραδιάζω τα πρακτικά οφέλη για τους πολίτες, δεν έχει νόημα και τελοσπάντων είναι λίγο-πολύ γνωστά (ελπίζω). Θα πω απλώς ότι ακόμα κι αν είσαι αποφασισμένος να ακυρώσεις όλες τις προόδους που έχουν επιτευχθεί από την Συνθήκη της Ρώμης και την ΕΟΚ των έξι μελών το 1957 μέχρι τη σημερινή θορυβώδη παρέα των εικοσιεπτά, θα ήσουν τουλάχιστον άδικος αν δεν αναγνώριζες τουλάχιστον ετούτο: τη συμβολική σημασία και το ιστορικό βάρος της προσπάθειας για υπέρβαση των διαφορών και διαμόρφωση κοινής πορείας σε ένα πλαίσιο ενισχυμένης συνεργασίας. Αν έχουν γίνει λάθη; Πολλά -μερικά δε, ασυγχώρητα. Αν διαπλέκονται οικονομικά συμφέροντα και ενίοτε με αήθεις τρόπους; Εννοείται -καλά συγνώμη, που ζεις; Αλλά όπως και σε πολλά άλλα θέματα, θα πρέπει να ζυγιάσεις τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα -και εν προκειμένω το ισοζύγιο είναι θετικό.

Να, κάτι τέτοια σκέφτομαι καθώς βολτάρω σε αυτό το υπέροχο μέρος, δίπλα στον ποταμό Ιλλ. Εδώ, σε μίαν άκρη του Στρασβούργου, υπάρχει ένα μεγάλο, επιβλητικό κτήριο που καθρεφτίζεται στα νερά του ποταμού και φοράει στις επιφάνειές του τους -συνήθως νεφοσκεπείς- ουρανούς της Αλσατίας. 

Το κτήριο αυτό στεγάζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εδώ έρχονται εκείνοι και εκείνες που επιλέγουμε να μας εκπροσωπήσουν στας Ευρώπας.

Προφανώς η επιλογή της τοποθεσίας για την κατασκευή του κτηρίου δεν ήτανε τυχαία. Η Αλσατία φέρει βαρύ ιστορικό παρελθόν, καθώς αποτελούσε για πολλά χρόνια πολύφερνο νύφη μεταξύ Γερμανών και Γάλλων -και σε κάθε πόλεμο άλλαζε ιδιοκτήτη, έχοντας καταβάλει η ίδια μεγάλο και αιματηρό τίμημα για τα βίαια σουρταφέρτα της. 

Μα να που έχει περάσει καιρός πολύς από την τελευταία αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος και η Αλσατία παραμένει βεβαίως γαλλική, αλλά και ανέλπιστα ήσυχη. Ναι, μία από τις κορυφαίες επιτυχίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η εμπέδωση της ειρήνης στο εσωτερικό της ενιαίας αυτής πολιτικής οντότητας που δημιουργήθηκε πάνω στα συντρίμμια του Β´ Παγκόσμιου Πολέμου. Δεν ήταν δεδομένη αυτή η μακρά ειρήνη, καθόλου δεδομένη. Κι αν τυχόν είσαι εξοικειωμένος με την ευρωπαϊκή ιστορία των τελευταίων πεντέξι αιώνων και γνωρίζεις πόσο συχνές ήταν οι εμπόλεμες συγκρούσεις και οι διενέξεις, μπορεί να χαρακτηρίσεις την ειρήνη αυτή ως εντελώς αναπάντεχη και ανέλπιστη.

Από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Κοινοβούλιο έχει -για μένα τουλάχιστον- την πιο σπουδαία σημειολογική αξία. Προσφέρει τη δυνατότητα αυθεντικής έκφρασης της φωνής των λαών μέσα από την εκλογή των εκπροσώπων τους και απαλύνει κάπως την (δίκαιη) ανησυχία περί δημοκρατικού ελλείμματος και περί λήψης αποφάσεων πίσω από κλειστές πόρτες. Η ενίσχυση και θεσμική ενδυνάμωση του Ευρωκοινοβουλίου αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για τη δημοκρατική θωράκιση της Ένωσης. 

Αλλά τι κάμει αλήθεια ένας ευρωβουλευτής; Με τι ακριβώς ασχολείται; Α, με πάρα πολλά πράγματα. Μεταξύ άλλων, συμμετέχει στην κατάρτιση και ψήφιση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, εγκρίνει τη σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του προϋπολογισμού της ΕΕ, λαμβάνει μέρος σε διάφορες κοινοβουλευτικές επιτροπές όπου εξετάζονται λογής λογής θέματα και προετοιμάζονται νομοθετικές προτάσεις για τομείς όπως το περιβάλλον, η οικονομία και η υγεία. Αν θέλει πράγματι ο ευρωβουλευτής να αντιμετωπίσει το ρόλο του με ευσυνειδησία, θα την ιδρώσει τη φανέλα. Το πράγμα θέλει συνεχή μελέτη, συστηματική ανάλυση και μεγάλη δέσμευση χρόνου.

Όπως αντιλαμβάνεσαι, προκειμένου να ανταποκριθεί σε τέτοιες απαιτήσεις, ο ευρωβουλευτής πρέπει να διαθέτει έναν συνδυασμό γνώσεων και ικανοτήτων. Πρέπει να έχει πολιτική αντίληψη, διαπραγματευτικές ικανότητες, πειθώ, καλή γνώση του τρόπου οργάνωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πολύπλοκων διαδικασιών της, αλλά και κάποια εξειδίκευση που θα του επιτρέψει να αντιμετωπίσει σε μεγαλύτερο βάθος κάποια τουλάχιστον από τα επιμέρους θέματα. Εννοείται ότι πρέπει να ομιλεί και καμιαδυό γλώσσες -σε επίπεδο που θα του επιτρέπει να καταλαβαίνει την ορολογία και να αντιλαμβάνεται τις συνθέτες έννοιες. 

Ναι, το έργο που επιτελείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι σημαντικό. Και βεβαίως, η ποιότητά του συναρτάται της ποιότητας των ανθρώπων που στέλνουμε για να το στελεχώσουν.

Έχεις καταλάβει που πηγαίνει αυτή η κουβέντα. 

Τι ανθρώπους αλήθεια στέλνουμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο; Ποιους εκλέγουμε; Χωρίς να θέλω να είμαι ισοπεδωτικός, στη δική μας περίπτωση, φοβάμαι ότι το μέσο επίπεδο είναι τουλάχιστον απογοητευτικό. Αρκεί μία γρήγορη ματιά στη λίστα με τους εκλεγμένους ευρωβουλευτές της περιόδου 2019-2024 για να διαπιστώσει κανείς ότι δεν υπήρξαμε ιδιαιτέρως εύστοχοι στις επιλογές μας. Ας το παραδεχτούμε, άλλα ντ´άλλων ψηφίσαμε. Τουλάχιστον έξι ή εφτά εξ αυτών (επί συνόλου είκοσι ενός) είχαν τρεχάματα με τη δικαιοσύνη και δύο βρέθηκαν στη φυλακή. Οι μισοί περίπου αποχώρησαν από τα κόμματα που τους στήριξαν ή διεγράφησαν ή αυτομόλησαν ή έστω ανεστάλη προσωρινά η ιδιότητα μέλους τους. Τρεις-τέσσερις πάλι, παραιτήθηκαν λόγω εκλογής τους στο ελληνικό κοινοβούλιο -γεγονός που μεταξύ μας αποδεικνύει ότι αντιμετώπισαν την εκλογή τους εκεί εντελώς ευκαιριακά. Εκ του αποτελέσματος λοιπόν μπορείς να πεις πως όχι, δεν υπήρξαμε καθόλου εύστοχοι. 

Θα μου πεις, εντάσσεται αυτή η συζήτηση στη γενικότερη αποτυχία του πολιτικού συστήματος να αναδείξει ικανούς και ευσυνείδητους υποψηφίους. Και θα έχεις δίκιο. Αλλά κι αν τελοσπάντων στις προηγούμενες δυο ευρωεκλογές είχαμε το ελαφρυντικό της κρίσης που αλλοίωνε ίσως το αισθητήριό μας και μας έκαμε να βροντάμε σταυρούς στα κουτουρού κινούμενοι βάσει του θυμικού μας, θα περίμενε κανείς τώρα τουλάχιστον μια κάποια βελτίωση. Κρίνοντας όμως από τα περισσότερα ονόματα που φιγουράρουν στα ψηφοδέλτια, δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος ότι θα τα πάμε πολύ καλύτερα και αυτή τη φορά. Τα κοινοβουλευτικά κόμματα φρόντισαν να παραγεμίσουν τις λίστες τους με σελέμπριτι, τηλεοπτικές περσόνες, παίκτες ριάλιτι, προβληματικές ή λούμπεν περιπτώσεις, υποψήφιους του κομματικού σωλήνα, επαγγελματίες πολιτικάντηδες της πιάτσας (που στην πραγματικότητα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο συγκεκριμένο ρόλο -μην σου πω και σε κανέναν ρόλο-, αλλά έχουν χτίσει εκλογική πελατεία και άρα διαθέτουν πολιτική υπόσταση), ενώ δεν λείπουν και διάφορες οπορτουνιστικές μετεγγραφές ονομάτων μεταξύ κομμάτων. 

Για να είμαι απόλυτα δίκαιος, υπάρχουν βεβαίως και κάποιες πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι οποίες όμως φαίνεται ότι εξυπηρετούν απλώς την ανάγκη των κομμάτων να ισχυριστούν ότι "ορίστε, σου έχω χώσει και μερικούς με περγαμηνές, δεν φταίω εγώ που δεν τους ψήφισες". Είναι σαν τα κανάλια που σου μοστράρουν βλακώδεις σειρές και ριάλιτις στο prime time και βάζουν ένα ωραίο ντοκιμαντέρ στις τρεις τα ξημερώματα για να έρθουν την επόμενη ημέρα και να διαπιστώσουν ότι πήγε άπατο το ντοκιμαντέρ. Απο την άλλη, θα μου επιτρέψεις να είμαι καχύποπτος ακόμα και με αυτές τις πιο "σοβαρές" περιπτώσεις υποψηφιών, καθώς (α) έχουν εξ ορισμού δεχτεί να βρίσκονται στο ίδιο ψηφοδέλτιο με τη Σάρα και τη Μάρα (πόσο νερό στο κρασί τους;) και (β) ούτε αυτοί καταφέρνουν -όσο τουλάχιστον μπόρεσα μετά κόπου να τους παρακολουθήσω- να αναδείξουν μία πιο ουσιαστική ατζέντα σε σχέση με τα τρέχοντα ευρωπαϊκά ζητήματα ή να αρθρώσουν σοβαρό και εμπεριστατωμένο πολιτικό λόγο που να μην μηρυκάζει την μικροκομματική ρητορική του εγχώριου παιχνιδιού εντυπώσεων.

Μία χώρα ταλαιπωρημένη όπως η δική μας και με τόσα ανοιχτά προβλήματα, θα περίμενε κανείς να εκτιμά περισσότερο τη δυνατότητα που της δίνει το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Να την αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη σοβαρότητα. Ιδανικά, να στέλνει μία dream team για να την εκπροσωπεί. Ή έστω βρε αδελφέ, μερικούς ανθρώπους που να μπορούν να ανταπεξέλθουν αξιοπρεπώς στα καθήκοντα αυτά. Με αφοσίωση και επαγγελματισμό. Τουναντίον, με ευθύνη των κοινοβουλευτικών μας κομμάτων, αλλά και με κάμποση ευθύνη ημών των ψηφοφόρων, αποτυγχάνουμε παταγωδώς και σε αυτό. Απο τον τρόπο που το αντιμετωπίζουμε και από την μεγάλη αποχή μας, φαίνεται πως παραμένουμε θλιβερά εγκλωβισμένοι στις αδυναμίες και τις καθηλώσεις μας. Φοβάμαι πως θα καταδειχτεί και αυτή την Κυριακή, για πολλοστή φορά. Και ίσως εντέλει αποδειχθεί ότι ο θλιβερός απολογισμός της ομάδας ευρωβουλευτών που είχαμε στείλει την προηγούμενη φορά δεν ήταν αποτέλεσμα ατυχούς συγκυρίας, αλλά σαφής ένδειξη μίας βαθύτερης, συλλογικής μας ανεπάρκειας.