Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 2025

Γεια σου καΐκι μου Άη-Νικόλα

Αν θέλουμε να είμαστε αυστηροί, ο Άγιος Νικόλαος Λασιθίου δεν διαθέτει σπουδαία αξιοθέατα, μήτε ιδιαιτέρως όμορφα κτήρια. Ένας μικρός οικισμός είναι -μην βλέπεις που μεγαλοπιάνεται τα καλοκαίρια λόγω της γειτνίασής του με τα πολυτελή resorts της Ελούντας, τα ακριβά γιοτς που προσεγγίζουν τις ακτές του και τους κάμποσους τουρίστες που απολαμβάνουν τις θαυμάσιες παραλίες και το φρέσκο ψαράκι τους στις ταβέρνες. 

Κεντρικό σημείο αναφοράς του είναι η μικρή λιμνοθάλασσα Βουλισμένη, στα νερά της οποίας υποτίθεται ότι λούζονταν η Αθηνά και η Άρτεμη και στον πυθμένα της οποίας θα βρεις πολεμικό υλικό που καταβύθισαν οι Γερμανοί λίγο πριν εγκαταλείψουν την Κρήτη στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Σήμερα, αποτελεί καταφύγιο για τις μικρές βάρκες που δεμένες στους κάβους, κουνιούνται γουργουρίζοντας στα ήσυχα νερά.

Είναι πιο κουβαρντάς ο χρόνος σε τέτοια μικρά μέρη, κυλάει αλλιώτικα -την απολαμβάνεις την αίσθησή τους, την εκτιμάς την ηρεμία τους. Υπάρχει όμως κι ένα στοιχείο που έκαμε ανέκαθεν τον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου λιγάκι πιο οικείο σε εμένα, λιγάκι πιο δικό μου: το γεγονός ότι είμαστε συνονόματοι. 

Ίσως να το βρίσκεις κάπως αφελές. Ίσως να πρόκειται για μια δική μου ιδιορρυθμία που δεν συμμερίζονται άλλοι άνθρωποι -δεν ξέρω ας πούμε αν αισθάνεται παρόμοια οικειότητα ο Λεωνίδας στο Λεωνίδιο, η Ιωάννα στα Γιάννενα, η Κατερίνα στην Κατερίνη, ο Αλέξανδρος στην Αλεξάνδρεια, ο Κώστας στην Πόλη ή ο Μπόμπ στα Μαστοροχώρια. Ε, πώς να το κάμουμε, έχει το γούστο του να περπατάς σε ένα μέρος που ακούει -έστω περίπου- στο ίδιο όνομα που γράφει και η δική σου η ταυτότητα. 

Θα μου πεις, μα έχει τόση σημασία ένα όνομα; Μία λέξη είναι που σε προαναγγέλλει στον κόσμο, ένας τρόπος να σε αποκαλούμε για να αποφύγουμε το "ψιτ" (αν είσαι αγοραίος τύπος), το "αδελφέ" (αν είσαι της οικειότητας), το "σύντροφε" (αν είσαι κουκουές) ή το "bro" (αν είσαι τίποτις GenZ μη-χειρότερα). Ε, πώς να το κάμουμε; Μία σημασία την έχει το όνομα! Ακόμα και το δικό μου που είναι αρκετά πολυφορεμένο και θα το έλεγες απλό.

Κάποιες φορές αναρωτιέμαι αν θα ήμουν διαφορετικός άνθρωπος αν με είχαν ονομάσει αλλιώς: αν είχα ας πούμε ένα πολυσύλλαβο, αρχαιοπρεπές και πιο επιβλητικό όνομα: αν ήμουν ένας Αριστείδης, ένας Επαμεινώνδας, ένας Βελλερεφόντης. Όταν ήμουν μικρός, ομολογώ πως δεν είχα σε μεγάλη υπόληψη το όνομά μου. Όσο περνούν όμως τα χρόνια, τόσο δένεται πάνω μου και τόσο περισσότερο το αντιλαμβάνομαι ως συστατικό μου στοιχείο -νομίζω δεν μπορώ πλέον να με φανταστώ αλλιώς. Το'χω άλλωστε συμπληρώσει σε τόσες αιτήσεις, το'χω χρησιμοποιήσει σε τόσες συναλλαγές και το'χω κοτσάρει σε τόσα βλακώδη subscriptions στο ίντερνετ που αυτό είναι και δεν αλλάζει, όσο κι αν επιμένεις.

Αν ρωτάγαμε έναν κοινωνιολόγο, μάλλον θα ανάτρεχε στη θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας και θα μας έλεγε ότι τα ονόματα συνδέουν τον άνθρωπο με οικογένειες, κοινότητες και γενιές, ενισχύοντας την αίσθηση της συμμετοχής σε ευρύτερα κοινωνικά σύνολα. Αν ρωτάγαμε έναν ανθρωπολόγο, το πιο πιθανό είναι να μας επισήμαινε ότι τα ονόματα λειτουργούν ως αφηγηματικά πλαίσια, μεταφέροντας μύθους, ιστορίες και πολιτισμικές παραδόσεις που διαμορφώνουν τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας και το περιβάλλον μας. Αν ρωτάγαμε έναν γλωσσολόγο, θα επισήμαινε πως οι ήχοι δεν είναι καθόλου αθώοι, αλλά προκαλούν ασυνείδητες εντυπώσεις για χαρακτηριστικά όπως η ευγένεια, η ισχύς ή το κοινωνικό στάτους. Αν ρωτάγαμε έναν marketer, θα μας έλεγε ότι το όνομα αποτελεί στοιχείο της προσωπικής μας επωνυμίας και θα μας σύστηνε να σιάξουμε κι ένα λογότυπο, να υιοθετήσουμε και ένα jingle και να πορευθούμε ως influencer μπας και βγάλουμε κάνα φράγκο κάνοντας unboxing αρωματικά κεράκια και κρέμες προσώπου. Αν ρωτάγαμε τέλος έναν ψυχολόγο, υποθέτω θα μας έλεγε ότι οι προσδοκίες που συνοδεύουν ένα όνομα μπορούν να επηρεάσουν την αυτοαντίληψη ή ακόμα και τη συμπεριφορά μας -καλά, μεταξύ μας, και άλλα πράγματα θα μας έλεγε ο ψυχολόγος που πάμε και τον ρωτάμε μπούρδες για τα ονόματα, αλλά τέλοσπάντων. 

Ποιο είναι το συμπέρασμα; Πρώτον, ότι δεν είναι φρόνιμο να συνομιλείς με πολλούς ειδικούς ταυτόχρονα, περιορίσου σε έναν και ό,τι σου συστήσει πάρτο! Και δεύτερον, το όνομα ξεκινά πράγματι ως ταυτοτικό στοιχείο, αλλά εξελίσσεται σε βιωματικό χαρακτηριστικό που το φοράμε και μας φοράει, συνδέοντάς μας με τον κόσμο γύρω μας. Ακόμα και η ημέρα της εορτής σου, έχει το γούστο της, καθώς σου λένε όλοι χρόνια πολλά και κερνάς γλυκά και νιώθεις σπουδαίος που σε θυμούνται διάφοροι άνθρωποι.

Πράγματι, μπορεί ο Άγιος Νικόλαος εκεί στην Κρήτη να μην είναι ούτε το πιο όμορφο, ούτε το πιο συναρπαστικό μέρος αυτού του κόσμου. Μα συμπάθα-με, εγώ τον εκτιμώ ιδιαιτέρως. Όχι για τ'όνομά του, ούτε μόνο γιατί τον έχω συνδυάσει με λιακάδες και ξενοιασιές. Αλλά κυρίως, γιατί σε αυτή την μικρή του, εσωτερική υδάτινη αγκαλιά, δεν πασχίζει να χωρέσει τάνκερ ή υπερωκεάνια. Αρκείται στις ήσυχες βάρκες του. Που κι αν ξανοίγονται οι έρμες σε πελάγη, που κι αν υφίστανται και δύστροπους καιρούς, βάρκες παραμένουν -κάποτες πιο δειλές, κάποτες πιο θαρρετές, μα πάντοτε δισύλλαβες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου