Καθώς σκοτεινιάζει και ανάβουν τα φώτα, το Ντοτονμπόρι αλλάζει φυσιογνωμία. Τείνω μάλιστα να συμφωνήσω με εκείνους που θεωρούν ότι το μέρος ετούτο αποκαλύπει την πραγματική του ταυτότητα, μετά τη δύση του ηλίου. Εκεί που νομίζεις ότι κάπως έχεις εξοικειωθεί με την ιδέα του, έρχεται το δείλι και όλα σου τα ανατρέπει.
Εκεί γύρω στις επτά, τα εστιατόρια ανοίγουν και πάλι για να υποδεχτούν τους πελάτες τους.
Οι δρόμοι παίρνουν μία σύντομη ανάσα από το νταβαντούρι της ημέρας και ανασκουμπώνονται για το νταβαντούρι της νύχτας.
Τα κόκκινα φανάρια ανάβουνε, οι προσόψεις φωτίζονται.
Και οι δράκοι ανοίγουν τα μάτια τους και ζωντανεύουν.
Τα εμπορικά καταστήματα μένουν ανοιχτά τουλάχιστον ως τις 9. Τα πολυκαταστήματα κλείνουν ακόμα πιο αργά. Πολλοί κινηματογράφοι λειτουργούν σχεδόν χωρίς σταματημό με αλλεπάληλες προβολές ταινιών. Γιαπωνέζικες περιπέτειες, γλυκανάλατες αισθηματικές κομεντί, αμερικανικά blockbusters και βεβαίως κάμποσες ταινίες anime.
Ο ήχος από τις διαφημίσεις που αστράφτουν στις γιγαντο-οθόνες πάνω από το κεφάλι σου γίνεται ακόμα πιο εκκωφαντικός. Οι εικόνες εναλάσσονται με εκρηκτική ταχύτητα και χρωματίζουν έντονα το τριγύρω.
Ο κόσμος αρχίζει και πάλι να πυκνώνει και πριν το πολυκαταλάβεις βρίσκεσαι ν'αρμενίζεις μέσα σε μία λαοθάλασσα με ανθρώπινα κύματα να έρχονται κατά πάνω σου από παντού.
Νεαροί και νεαρές που ψωνίζουν.
Άνθρωποι που στέκουν στην ουρά για να φάνε.
Άλλοι που έχουν την προσοχή τους εντοιχισμένη στο κινητό τους.
Θα ιδείς αρκετούς να κυκλοφορούν με τις παραδοσιακές στολές τους. Με κιμονό και με haori.
Αλλά και ντυσίματα που θα ξενίσουν σε εσένα, αλλά εδώ τα έχουμε συνηθίσει και συνδέονται με συγκεκριμένες ταυτότητες lifestyle. Όπως ας πούμε οι κοπέλες kogal που φορούν κοντές φουστίτσες και η αισθητική τους θυμίζει τη στολή που φορούν οι μαθήτριες Γυμνασίου.
Θα συναντήσεις επίσης πολλές νεαρές ντυμένες στο στυλ Λολίτας. Με επιμέρους εξειδικεύσεις, όπως η Sweet Lolita που φορά ρούχα παιδικής αισθητικής με παστέλ χρώματα και αναφορές στη Hello Kitty ή την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, η Gothic Lolita που ντύνεται με σκούρα χρώματα, δαντέλες και γοτθικά αξεσουάρ ή η Punk Lolita που συνδυάζει την πανκ αισθητική με το έντονο μακιγιάζ, τις τσάντες και τους φιόγκους.
Το street fashion είναι μία από τις πλέον διακριτές ιδιαιτερότητες της σύγχρονης γιαπωνέζικης κουλτούρας και η προσπαθεια να αναγνωρίσεις και να κατανοήσεις τις διαφορετικές εκφάνσεις του θα σε οδηγήσει σε ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις για τα κοινωνικά χαρακτηριστικά και τον ψυχισμό των Ιαπώνων. Αλλά αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση και θα πρέπει να σε πάω μάλλον στο Τόκιο για να την κάμουμε.
Το σίγουρο είναι ότι δίδεται πολύ μεγάλη σημασία στον τρόπο ντυσίματος και πράγματι οι δρόμοι των μεγαλων πόλεων όπως η Οσάκα, μοιάζουν με ζωντανό εργαστήρι που συνεχώς παράγει νέες τάσεις και καλλιεργεί λογής λογής υποκουλτούρες. Αν ασχολείσαι με τη μόδα, τα κόμικς, το gaming, την εν γένει geek κουλτούρα, μία απλή βόλτα στους δρόμους αποτελεί για εσένα μία αποκαλυπτική εμπειρία.
Αλλά κι αν είσαι marketeer, επικοινωνιολόγος ή γενικά κοινωνικός επιστήμονας, τα ερεθίσματα που θα εντοπίσεις εδώ, δύσκολα συγκρίνονται με εκείνα σε χώρες με πιο "συμβατικές" και "ομοιογενείς" κοινωνικές ταυτότητες. Χώρες με τις οποίες τελοσπάντων δεν σε χωρίζει τόσο μεγάλη πολιτισμική απόσταση.
Ακόμα κι αν κάποιες φορές με κουράζει η διαρκής ένταση των γιαπωνέζικων μεγαλουπόλεων, τις απολαμβάνω. Νιώθω συμμέτοχος σε μία πολυσήμαντη συλλογική εμπειρία. Μοιάζουν με μια πολύπλοκη μαθησιακή άσκηση.
Το οξύμωρο είναι ότι μέσα σε αυτό το οπτικά και ηχητικά θορυβώδες περιβάλλον, οι ίδιοι οι Ιάπωνες είναι εξαιρετικά ήσυχοι.
Δεν θα σε ενοχλήσουν, δεν θα φωνάξουν, δεν θα σε αγγίξουν.
Θα εκτελέσουν τη χορογραφία τους χωρίς να χρειαστεί να έρθουν σε επαφή μαζί σου.
Το παρατηρώ στο μετρό, στα εστιατόρια, στα καφέ. Στους χώρους που συγχρωτιζόμαστε.
Το παρατηρώ στην καθημερινότητα. Μέσα από τα τζάμια των καταστημάτων.
Είναι στα σίγουρα από τις πιο δυσεξήγητες κοινωνίες η Γιανωνέζικη. Αν προσπαθήσεις να τη ζυγίσεις με τα συνήθη σου σταθμά, μπορεί να εντοπίσεις σε αυτήν ακρότητες, μοναξιές, ιδιοτροπίες, διαστροφές και νοσηρότητες. Μπορεί να τη χαρακτηρίσεις δυσλειτουργική και αυτιστική.
Αλλά αν βιάζεσαι να βγάλεις τέτοια συμπεράσματα, σε όλα λάθος θα'σαι.
Διότι χρειάζεσαι καιρό πολύ και συσσώρευση μακράς εμπειρίας για να αρχίσεις κάπως να την καταλαβαίνεις.
Περιπλανιέμαι στους δρόμους γύρω από το Ντοτομπόρι. Καταφεύγω στα πιο ήσυχα στενά που κάπως ερημώνουν αργά το βάρδυ, όταν κλείνουν τα καταστήματα.
Το βλέμμα μου τρυπώνει στις κουζίνες των εστιατορίων.
Σεργιανάει στις ταμπέλες και κοντοστέκεται για λίγο στις γωνίες.
Προκειμένου να επιλέξει τον επόμενο δρόμο.
Κι ύστερα τον επόμενο.
Κάθε σταυροδρόμι και μια απόφαση.
Κι αν θαρρείς πως ίδια είναι η διαδρομή, σαν προσέξεις τις λεπτομέρειες, θα διαπιστώσεις πως πουθενά δεν ήταν ίδια.
Πουθενά.
Σε επέστρεψα και πάλι περίπου στο σημείο από το οποίο ξεκινήσαμε. Στο είχα άλλωστε υποσχεθεί. Πως αν έπρεπε να επιλέξεις ένα σημείο για να συντονιστείς στη φρενήρη και αλλόκοτη συχνότητα που εκπέμπει η γιαπωνέζικη κοινωνία, νομίζω η καλύτερη επιλογή σου θα ήταν να σταθείς εδώ, σε κάποια από τις γέφυρες του Ντοτονμπόρι.
Η τεράστια αφίσα με τον αθλητή της Glico ακτινοβολεί μέσα στη νύχτα. Ο θριαμβευτικός τερματισμός του συνεχιζεται, η ικανοποίηση παραμένει ζωγραφισμένη στο χαμόγελό του.
Είναι ενδιαφέρον το Ντοτονμπόρι. Σαγηνευτικό και τρομακτικό μαζί.
Μπορείς να αφεθείς στην φαντασμαγορία των εικόνων του έτσι όπως καθρεπτίζονται στο νερό, να μείνεις σιωπηλός και να το απολαύσεις. Ή μπορείς να σταθείς στις ενστάσεις περί αλλοτρίωσης, μαζικότητας και καταναλωτισμού, να οχυρωθείς πίσω από μία σχηματικά μαχητική κριτική και να το απορρίψεις. Μπορείς όμως και να το εκτιμήσεις γι'αυτό ακριβώς που είναι: μία ακόμα παράσταση κοινωνικών δράσεων και προβολών. Μέσα σ'αυτήν κι εσύ, ένας περαστικός οδοιπόρος που ιχνηλατεί το μονοπάτι του.
Στη μνήμη μου φέρνω ένα κλασικό haiku του Matsuo Bashō, του μεγάλου ποιητή της Οσάκα: toshi kurenu / kasa kite waraji / hakinagara. Επέτρεψέ μου την εξής απόδοσή του στα ελληνικά: "Άλλο ένα έτος πέρασε / ταξιδιώτης σκιάζει το κεφάλι μου / αχυρένια σανδάλια δένονται στα πόδια μου".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου