Χρονομηχανή

Το ημερολόγιο γράφει 14 Απριλίου του 1906. Είναι Σάββατο. Ένα αυτοκίνητο ανηφορίζει την Market Street του Σαν Φρανσίσκο, κάπου ανάμεσα στην 8η και την 9η λεωφόρο, φέροντας πάνω του μία κάμερα. Τριγύρω του άμαξες με άλογα, αυτοκίνητα και διάφοροι πεζοί που περπατούν ανάμεσά τους. Κυρίες με μακριά φορέματα που σέρνονται στο χώμα, κύριοι με ημίψηλα καπέλα και μπαστούνια.

Κανόνες κυκλοφορίας δεν υφίστανται, ούτε λωρίδες κατεύθυνσης. Ούτε φανάρια υπάρχουν, ούτε πινακίδες και σήματα. Επομένως ο καθένας κινείται καθ'όπως τον βολεύει -η εικόνα μοιάζει με εκείνη που παρουσιάζουν σήμερα οι δρόμοι σε χώρες όπως η Ινδία ή η Αίγυπτος. Άνθρωποι, οχήματα και ζώα γίνονται ένα τουρλουμπούκι.

Προσπαθώ να διακρίνω κάποιες φυσιογνωμίες. Πλάθω σενάρια για τις ζωές τους. Μπορεί να'ναι βιομηχανικοί εργάτες, μεταφορείς, τσαγκάρηδες, έμποροι, υπάλληλοι, νοικοκυρές, ράφτες. Μπορεί να'ναι ευτυχισμένοι, απελπισμένοι, καλοπροαίρετοι ή μοχθηροί. Μπορεί να'ναι φτωχοί, αστείοι, γλεντζέδες, εμμονικοί, μοναχικοί. Κανένας τους δεν υπάρχει πια. Είναι θύμησες μόνο στη μνήμη των απογόνων τους. Που όσο περνούν τα χρόνια, κατρακυλούν προς τη λήθη -που είναι η τελική καταδίκη όλων μας. 

Το παιδί που μας χαιρετάει (ακριβώς στο 09:00 του video) ούτε που θα μπορούσε να διανοηθεί ότι θα έγνεφε σε μερικές χιλιάδες ανθρώπους του μέλλοντος που θα το παρακολουθούσαν από τις οθόνες τους χάρις σε ένα πράγμα που το λέμε internet. Ούτε που θα μπορούσε να φανταστεί ότι τα επόμενα εκατόν είκοσι χρόνια θα συμβούν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, μερικές πανδημίες και κάμποσες καταστροφές. Ότι ο άνθρωπος θα φθάσει στο φεγγάρι και θα σημειώσει πρωτόγνωρες προόδους στην τεχνολογία και την επιστήμη. Ότι θα φωτογραφίζεται για να αναρτήσει τη selfie του στο Instagram και θα χορεύει στο TikTok.

Ναι, είναι Σάββατο, 14 Απριλίου του 1906. Αλλά υπάρχει και κάτι τελευταίο που παρέλειψα να σου πω. Τέσσερις ημέρες αργότερα, πρόκειται να συμβεί ένας σεισμός. Ένας μεγάλος, καταστροφικός σεισμός 7,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που διέλυσε την πόλη και προκάλεσε φωτιές που έκαιγαν για μέρες. Περίπου τρεις χιλιάδες άνθρωποι υπολογίζεται πως έχασαν τη ζωή τους και το 80% του Σαν Φρανσίσκο καταστράφηκε -περιλαμβανομένων πολλών από τα κτήρια που βλέπεις. Για τα επόμενα αρκετά χρόνια, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι θα ζήσουν σε καταυλισμούς με σκηνές -στο πάρκο Γκόλντεν Γκέιτ, το Πρεσίντιο και αλλού. Πώς το ελέγαν οι Αρχαίοι; Τραγική ειρωνεία. Να ξεύρεις εσύ εκείνο που αγνοούν οι άλλοι ότι θα τους συμβεί.

Ανεβαίνω ξανά και ξανά τη διαδρομή αυτών των έντεκα λεπτών. Παρατηρώ την αποτύπωση αυτής της μάλλον ασήμαντης χορογραφίας σε αυτό το καλά επεξεργασμένο και επιχρωματισμένο video. Και δράττομαι της ευκαιρίας -λόγω της πολυτέλειας που μου δίνει η χρονική απόσταση- να επιβεβαιώσω το πόσο ρευστή είναι η πραγματικότητα. Το πόσο ασφαλείς νιώθουμε στις σαθρές βεβαιότητες που χτίζουμε κι απ'τις οποίες ξιφουλκούμε ενάντια των άλλων. Και το πόσο σπουδαίοι αισθανόμαστε στα αυτοαναφορικά θεατρικά έργα που πρωταγωνιστούμε. Αλλά ας είναι. Ας πάμε τη διαδρομή κι όσο μας βγάλει.