Τα Χριστούγεννα του 2021

Αυτή την περίοδο, πολλοί αναρτούν στα social media φωτογραφίες από τους στολισμένους δρόμους και τις πλατείες της Αθήνας, με ενθουσιώδη συνοδευτικά σχόλια που ενίοτε φθάνουν στα όρια της υπερβολής. Αλλά τους δικαιολογώ: είναι ασφυκτική η ένταση των τελευταίων χρόνων, είναι μεγάλη η ανάγκη για μία ανάπαυλα από τα προβλήματα και για εξωραϊσμό μιας δύσκολης και σύνθετης εποχής. Και τελοσπάντων, είναι θεμιτές και ευπρόσδεκτες οι πιο αισιόδοξες αναγνώσεις της πραγματικότητας.

Μια τέτοια αισιοδοξία δοκίμασα να φορέσω κι εγώ -μέσα από τη μάσκα μου- στους περιπάτους που έκαμα τις τελευταίες εβδομάδες στο κέντρο της πόλης. Δεν σταμάτησα ξαφνικά να βλέπω τα προβλήματα και τις ασχημίες -όσο και να το προσπαθήσω, αδυνατώ. Αλλά αποφάσισα να εστιάσω στα στολίδια που λαμποκοπάνε, στις βιτρίνες που αστράφτουνε, στα μπαλκόνια που φωτίστηκαν, στα αλεξανδρινά που φυτεύθηκαν. Και να αναγνωρίσω τα ελαφρυντικά αυτής της ταλαίπωρης και κακοπαθημένης πόλης. Να ανζητήσω τα χαμόγελά της.

Να, όπως ετούτος ο διάκοσμος στην είσοδο κτηρίου επί της οδού Αμερικής. Μετατρέπει την πόρτα σε πύλη εισόδου σε κάποιο παραμύθι.

Ή όπως ο τρόπος με τον οποίο ντύθηκαν με γιρλάντες τα μπαλκόνια της Μεγάλης Βρετάνιας.

Δρόμοι που μέχρι πριν λίγο ήταν ξεχασμένοι και παρατημένοι, άρχισαν να αναπνέουν και πάλι εορταστικά χάρις τα πολλά boutique hotels που έχουν ξεφυτρώσει. Όπως ετούτο στην εξαιρετική οδό Πραξιτέλους.

Αλλά και τα δέντρα που έχουν στηθεί φέτος είναι κάμποσα. Συμπαθητικό το δέντρο του Συντάγματος και σίγουρα καλύτερο από κάτι μεταμοντέρνες μεταλλικές σκαλωσιές που στολίζαμε στο παρελθόν. 

Το δέντρο του Χίλτον, παραμένει ίδιο και έχω για απόδειξη τις περσινές και προπέρσινες φωτογραφίες μου. Λυπάμαι που το όνομα του ξενοδοχείου θα αλλάξει σύντομα -έχω αρχίσει να παραμεγαλώνω και μου κακοφαίνονται τέτοιες αλλαγές.

Ωραιότατο και το δέντρο που στήθηκε στην Ομόνοια. Λίγο το σιντριβάνι, λίγο τα καινούργια ξενοδοχεία που αναμορφώνουν την πλατεία, κάτι ψιλογίνεται. Βεβαίως η σωρευτική υποβάθμιση τόσων χρόνων δύσκολα μετριάζεται, αλλά από τ' ολότελα και φχαριστημένοι να'μαστε. 

Όπως ίσως κατάλαβες, από ένα σημείο και μετά, το έβαλα στόχο μου να συστηθώ με κάθε στολισμένο δέντρο του κέντρου. Να, ετούτο το ξετρύπωσα στη Στοά Σπύρου Μήλιου, στην έξοδο προς Σταδίου.

Κι ετούτο, ξέμπαρκο στο Πεδίον του Άρεως. Λίγα βήματα πιο πέρα, έχει στηθεί η γνωστή εμποροπανήγυρη με τα πλαστικά παιχνίδια, τα βουνά από ρούχα-ό,τι-πάρεις-δυο-ευρώ και τα φλιπεράκια. Απευθύνεται εδώ και χρόνια σε ένα άλλο κοινό που έχει καταλάβει τις τριγύρω περιοχές (την Κυψέλη, τα Πατήσια, την Αχαρνών, τα Σεπόλια) και ψωνίζει από τα καλάθια. Παράλληλες κοινωνικές πραγματικότητες διαβιούν σε αυτή την πόλη.

Πέραν από τα δέντρα, διασταυρώθηκα με αρκετές φιγούρες των Χριστουγέννων. Με μολυβένια στρατιωτάκια και χιονανθρώπους.

Στην Βουκουρεστίου, έπεσα πάνω στον Άγιο Βασίλη που φορούσε την καλοκαιρινή του διάθεση. Δεν κάνει κρύο στην Ελλάδα, κρύο δεν έκανε ποτέ.

Μια άλλη εκδοχή του, πιο κοντόχοντρη και φαντεζί, μου χαμογέλασε από ένα ημιυπόγειο στους Αμπελόκηπους. 

Αλλά και πιγκουίνους συνάντησα. Στις βιτρίνες του Άττικα.

Που αποτελεί εδώ και χρόνια σημείο αναφοράς στην εμπορική κίνηση της πόλης και είναι το μόνο που επενδύει με συνέπεια στον εορταστικό στολισμό της βιτρίνας του. 

Θυμάμαι τις εποχές που συγκρίναμε το Μινιόν και τους Α/φους Λαμπρόπουλους για να καταλήξουμε περί του ποιος πέτυχε τον καλύτερο στολισμό. Στα Χαφτεία και στην Ομόνοια χτύπαγε τότε ο ρυθμός της πόλης. Αλλάξανε οι εποχές, αλλάξαμε κι εμείς.  

Το διαπιστώνω σαν κοιτώ τις φωτογραφίες των περασμένων εορτών. Βλέπεις, έχω αποκτήσει και τούτη τη συνήθεια, κοντά στις τόσες άλλες μου: να συλλέγω εικόνες από την εορταστική Αθήνα. Ίσως και να έχουν ενδιαφέρον για τον ιστορικό του μέλλοντος. Τα Χριστούγεννα του 2011, του 2012, του 2013, του 2014, του 2015, του 2016, του 2017, του 2018, του 2019 και του 2020. Μία δεκαετία δεν είναι μικρό πράγμα. 

Σειρά ετών που επαναλαμβάνω τις ίδιες διαδρομές. Στην Πανεπιστημίου και στη Σταδίου.

Δίπλα από το Μέγαρο Σταθάτου.

Στη Βουκουρεστίου.

Είναι τέτοια η οικειότητα που έχω αναπτύξει με το κέντρο της πόλης που ξέρω πια τα χούγια του, τις αδυναμίες και τα πιο μύχια μυστικά του. Τα'χουμε πει τόσες φορές μεταξύ μας που απλώς επαναλαμβανόμαστε. Συνήθως, το περιπατώ πλέον σιωπηλά -από ένα σημείο και μετά, εξαντλούνται και τα θέματα συζήτησης.

Απλώς επαναλαμβάνω τις ρουτίνες μου. Να, σαν ετούτη: τρυπώνω στην Καθολική Εκκλησία και παρακολουθώ μέρος της λειτουργίας. 

Στην αριστερή γωνία του ναού έχει στηθεί και φέτος η εντυπωσιακή φάτνη. Τη θυμάμαι από παιδί, όταν με έφερνε ο πατέρας μου να τη χαζέψω.

Παραδίπλα της, μία ωραιότατη μακέτα με κτήρια και τοπόσημα της Αθήνας. Ο Λυκαβηττός, η Πλάκα, η Τριλογία.

Η Ακρόπολη και η Μητρόπολη Αθηνών.

Ακριβώς δίπλα, στέκει η Παναγία. Ο κόσμος ψέλνει χριστουγεννιάτικους ύμνους υπό τη συνοδεία του εκκλησιαστικού οργάνου. Για λίγες στιγμές, ξεχνάω που ακριβώς βρίσκομαι.

Σε μιαν άλλη άκρη της πόλης, στο θορυβώδες Ψυρρή, το Little Cook έχει και φέτος στήσει μία εξτραβαγκάντσα.

Έλατα, ξωτικά, μάγοι, περιστέρια, δράκοι, φάτνες, αγγελάκια, όλα μαζί. 

Και κάθε χρόνο, το πράγμα επεκτείνεται και μεγαλώνει. Έχει φθάσει ήδη να καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο. Ας είναι. Έξυπνη πρωτοβουλία και χρειαζούμενη παρέμβαση σε ένα σημείο της πόλης που ήταν εντελώς παρατημένο.

Ήταν δύσκολη κι αυτή η χρονιά. Με απώλειες, με περιορισμούς, με αβεβαιότητες. Αλλά και με νέες αντιπαραθέσεις που επιβεβαιώνουν το πόσο πολύ αποκλείνουν οι ερμηνείες που δίνουμε στα όσα συμβαίνουν. Ο τρόπος δε που τις εκφράζουμε δείχνει -θαρρώ- πόσο πολύ εμποτισμένοι είμαστε με λογής λογής τοξικότητες, με τις οποίες περιλούζουμε τους άλλους. Στο φέισμπουκ, στη δουλειά, στην πλατεία, στην καθημερινότητα. Έτοιμοι να ξιφουλκήσουμε και να βγάλουμε τα μάτια μας. Ένα διαρκές δικαστήριο με φλογερούς κριτές. 

Η χειρότερη χρεοκοπία μας παραμένει η ηθική και αξιακή. Η χειρότερη φτώχεια μας παραμένει η έλλειψη εμπιστοσύνης μας στην επιστήμη και τον ορθολογισμό, η ανεπαρκής μας επένδυση στην καλλιέργεια και στον αναστοχασμό, η αποτυχία μας να δαμάσουμε τους εαυτούς μας. Σε μιαν εποχή, πράγματι δύσκολη. Που τα πράγματα μοιάζουν και είναι πιο συγχεχυμένα. Και σε μια χώρα πολλαπλώς λαβωμένη. 

Που οι ευθείες καμπυλώνουν και οι "κανονικότητες" σπανίζουν. 

Που οι προοπτικές μεταβάλλονται και διαπιστώνεις πως δεν μπορείς να είσαι βέβαιος για τίποτα. 

Ποτέ δεν μπορούσες, απλώς σου έχει καταστεί τώρα απολύτως σαφές και πρόδηλο.

Περπατώ στη Χριστουγεννιάτικη Αθήνα του 2021. Στα ακουστικά που φοράω πάνω από τη μάσκα, ακούω για τα νέα μέτρα που έρχονται. 

Για την προοπτική της τέταρτης δόσης που θα κάνω, για την ανάγκη εκ νέου περιορισμού των συναθροίσεων, για την επιστροφή σε έναν ακόμα κύκλο λοκντάουν. 

Και αλήθεια, δεν ξεύρω τί να σου ευχηθώ εφέτος. Υγεία; Εξυπακούεται. Υπομονή; Σίγουρα θα χρειαστεί. Αισιοδοξία; Τα είπαμε, είναι απαραίτητη για να πορευόμαστε προς το μέλλον.

Σηκώνω το βλέμμα μου προς τον ουρανό και παρατηρώ τη λεπτή γραμμή του σύρματος που χωρίζει την εικόνα στα δύο. Είναι δύσκολο να ισορροπήσει κανείς -πρέπει να έχει μάθει να ακροβατεί, να μην αφήνεται στους φόβους του, να σιγουρεύει όσο μπορεί περισσότερο το κάθε του βήμα. Αυτό το σύρμα είναι η δοκιμασία μας. Το αν θα γίνει ένα σύνορο που θα μας φυλακίσει ή μια διαδρομή που θα μας πεισμώσει. 

Αυτή θα είναι και η ευχή μου για φέτος. Να μπορέσουμε να ισορροπήσουμε. Πάνω στο λεπτό σύρμα. Να μην αφεθούμε στις αναταράξεις του και στην αγωνία του. Να μην παραπατήσουμε. Να γίνουμε ανθεκτικότεροι και πιο προσαρμοστικοί μέσα από όλα αυτά που ζούμε. Πιο επιδέξιοι και πιο γνωστικοί. Γιατί κάθε μας βήμα είναι πράγματι μία κατάκτηση. Και μπορεί να αποτελεί μία κρίσιμη αλλαγή. Στον εαυτό μας, στους άλλους, στον κόσμο ολόκληρο. 

Χρόνια μας πολλά.